جلبکها گروه بسیار متنوعی از موجودات زنده هستند که اغلب در آبهای شور و شیرین زندگی میکنند. آنها مانند گیاهان، فتوسنتز انجام میدهند و با استفاده از نور خورشید و دیاکسید کربن، انرژی تولید میکنند. جلبکها برخلاف گیاهان، ریشه، ساقه یا برگهای واقعی ندارند و در اندازههای مختلفی، از موجودات تکسلولی میکروسکوپی (ریزالجلبک) تا گیاهان بزرگ دریایی (ماکروالجلبک یا جلبکهای دریایی) وجود دارند.
انواع جلبک، ارزش غذایی و کاربردها
جلبکها به دلیل ارزش غذایی بالا و خواص درمانی، به عنوان "سوپرفود" شناخته میشوند.
اسپیرولینا (Spirulina):
نوع: ریزجلبک آبی-سبز.
ارزش غذایی: سرشار از پروتئین (تا ۷۰٪ وزن خشک)، ویتامین B12، آهن، منیزیم و اسیدهای چرب ضروری است.
کاربرد: به صورت پودر، قرص یا مکمل غذایی برای افزایش انرژی و تقویت سیستم ایمنی مصرف میشود.
کلرلا (Chlorella):
نوع: ریزجلبک سبز.
ارزش غذایی: غنی از کلروفیل (بالاترین میزان در بین گیاهان)، پروتئین، آنتیاکسیدانها و فیبر.
کاربرد: به دلیل خواص سمزدایی و توانایی آن در دفع فلزات سنگین، محبوب است و به صورت مکمل مصرف میشود.
انواع جلبکهای دریایی (Macroalgae):
نوری (Nori): جلبکی نازک و خشک که در تهیه سوشی استفاده میشود. سرشار از فیبر و ویتامینها است.
کامبو (Kombu): جلبک قهوهای که در سوپها و خوراکهای ژاپنی به کار میرود. منبع عالی ید و مواد معدنی است.
واکامه (Wakame): جلبکی سبز و لطیف که در سالادها و سوپ میسو استفاده میشود. حاوی مقادیر زیادی کلسیم و آهن است.
شیوه پرورش جلبکها
پرورش جلبکها به دو روش اصلی، بسته به نوع آنها، صورت میگیرد:
پرورش ریزجلبکها:
سیستمهای باز (Open Ponds): استخرهای کمعمق و روباز که به آنها "راسوِی" (Raceway Ponds) نیز گفته میشود. این روش ارزان است اما به دلیل تماس با محیط، احتمال آلودگی بالاست.
سیستمهای بسته (Photobioreactors - PBRs): محیطهای بستهای مانند لولههای شیشهای یا پلاستیکی شفاف که به طور کامل شرایط رشد جلبک را کنترل میکنند. این روش هزینهبرتر است اما محصولی با خلوص و تراکم بالاتر ارائه میدهد.
پرورش جلبکهای دریایی:
این جلبکها معمولاً در محیط طبیعی خود، یعنی در دریا، پرورش داده میشوند. برای این کار از طنابها و تورهایی استفاده میشود که در آبهای ساحلی آویزان شده و جلبکها به آنها میچسبند و رشد میکنند. این روش به زیرساخت کمتری نیاز دارد.
در مجموع، جلبکها به عنوان یک منبع غذایی پایدار، غنی و کارآمد، پتانسیل بالایی برای کمک به تأمین غذای آینده جهان دارند.
