تست عایق‌سنجی (Megger Test) با دستگاه میگر (Megohmmeter)، یک اقدام تشخیصی حیاتی برای موتورهای کفکش و لجن‌کش است. این تست مقاومت عایقی سیم‌پیچ موتور را در برابر بلوک فلزی اندازه‌گیری می‌کند و وجود نفوذ رطوبت یا خرابی عایق سیم‌پیچ را آشکار می‌سازد. تشخیص زودهنگام نفوذ رطوبت می‌تواند از سوختن کامل سیم‌پیچ موتور جلوگیری کند.
۱. اصول تست عایق با دستگاه میگر
میگر، ولتاژ DC بالایی (معمولاً 500V یا 1000V) را به سیم‌پیچ موتور اعمال می‌کند و میزان جریان نشتی (Leakage Current) را اندازه‌گیری می‌کند. سپس مقاومت عایق بر حسب مگا اهم محاسبه می‌شود.
الف) مراحل انجام تست میگر
ایمنی: قبل از هر چیز، پمپ را از منبع تغذیه جدا کنید و مطمئن شوید که سیستم برق کاملاً دشارژ شده است.
اتصال پراب‌ها:
پراب Line (خط): به یکی از سیم‌های تغذیه موتور (مثلاً U1 یا $\L1) متصل می‌شود.
پراب Ground (زمین): به بدنه فلزی موتور یا ترمینال اتصال زمین (بدنه پمپ) وصل می‌شود.
اعمال ولتاژ: ولتاژ تست مناسب را انتخاب کنید (اغلب 500V برای موتورهای فشار پایین). دکمه تست را فشار داده و برای 60 ثانیه ولتاژ اعمال کنید تا قرائت پایدار شود.
ب) تفسیر نتایج تست
| مقاومت عایقی | وضعیت موتور | اقدام لازم |
| بالای 100 مگا | عالی: عایق در شرایط بسیار خوب است. | مجاز به بهره‌برداری. |
| بین 5 تا 100 مگا | قابل قبول/هشدار: عایق مرطوب یا فرسوده شده است. | موتور باید خشک شود و سیستم آب‌بندی بررسی گردد. |
| زیر 5 مگا | خطرناک: نفوذ جدی رطوبت یا خرابی عایق سیم‌پیچ. | موتور باید از مدار خارج و سیم‌پیچ کاملاً بازسازی شود. |
قانون تجربی: مقاومت عایقی قابل قبول نباید کمتر از 1 مگا به ازای هر 1000 ولت ولتاژ کاری موتور باشد.
۲. رفع مشکل نفوذ رطوبت و بازسازی عایق
نفوذ رطوبت معمولاً به دلیل خرابی مکانیکال سیل (آب‌بند) یا اورینگ‌ها رخ می‌دهد.
الف) مراحل تشخیص و رفع منشأ نفوذ
بررسی سیل مکانیکی: نفوذ رطوبت در موتورهای کفکش تقریباً همیشه از خرابی سیل مکانیکی (آب‌بند) یا اورینگ‌های آب‌بندی محفظه موتور است. سیل‌ها باید طبق دستورالعمل سازنده بازرسی و تعویض شوند.
بازرسی جعبه ترمینال: در برخی موارد، نفوذ از طریق گلند کابل ورودی یا ترمینال‌های آب‌بندی نشده موتور رخ می‌دهد. تمامی اتصالات کابل و گلندها باید با دقت آب‌بندی شوند.
ب) خشک کردن سیم‌پیچ‌های مرطوب
اگر تست میگر نشان دهد که مقاومت عایقی پایین است اما هنوز سوختگی کامل رخ نداده باشد، می‌توان موتور را نجات داد:
جداسازی: سیم‌پیچ موتور را از بخش پمپ جدا کنید و آب یا رطوبت قابل مشاهده را پاک کنید.
روش حرارتی: موتور را در یک کوره صنعتی یا آون (Oven) با دمای پایین و کنترل شده (معمولاً بین 100 تا 120 درجه ) قرار دهید.
نظارت: موتور را تا زمانی در آون نگه دارید که مقاومت عایقی در فواصل ساعتی متوالی، افزایش ثابتی نداشته باشد یا به سطح قابل قبول (بالای 10 مگا) برسد.
بازرسی مجدد: پس از خشک شدن، تست میگر را تکرار کنید. اگر مقاومت همچنان پایین است، ممکن است عایق به طور برگشت‌ناپذیر آسیب دیده باشد و نیاز به سیم‌پیچی مجدد (Rewinding) باشد.
۳. نگهداری و پیشگیری
تست دوره‌ای: انجام تست میگر به صورت دوره‌ای (مثلاً سالیانه) به عنوان نگهداری پیشگیرانه، به ویژه در پمپ‌هایی که به طور مداوم یا در محیط‌های خورنده کار می‌کنند.
بررسی روغن سیل: در سیستم‌های دابل مکانیکال سیل، روغن واسطه بین دو سیل را برای وجود رطوبت (شیری رنگ شدن) بررسی و به طور منظم تعویض کنید. روغن تمیز نشان‌دهنده سلامت سیل‌ها است.
بررسی بار مکانیکی: اطمینان حاصل کنید که پمپ هرگز خشک کار نکند یا با لرزش شدید ناشی از انسداد پروانه کار نکند، زیرا این عوامل می‌توانند عمر سیل‌ها را کاهش دهند.
