سیستم کنترل و حفاظت در پمپ‌های کفکش، شامل دو جزء حیاتی است: سوئیچ فلوتر (برای کنترل سطح آب) و حفاظت حرارتی Thermal Overload یا ترموگارد) (برای محافظت از موتور). عملکرد صحیح این اجزا برای جلوگیری از کارکرد خشک پمپ و سوختن موتور ضروری است.
۱. عیب‌یابی و کالیبراسیون فلوتر سوئیچ (Float Switch)
فلوتر سوئیچ یا سنسور سطح، یک دستگاه الکترومکانیکی است که با استفاده از یک گوی شناور (فلوتر) و یک سوئیچ جیوه یا میکرو سوئیچ داخلی، پمپ را در سطح آب تعیین‌شده روشن و خاموش می‌کند.
الف) علائم خرابی و عیب‌یابی
| علامت خرابی | علت احتمالی | راهکار عیب‌یابی و تعمیر |
| پمپ روشن نمی‌شود. | فلوتر به وضعیت استارت نمی‌رود (گیر کردن فلوتر به دیواره یا مانع)، یا سوئیچ داخلی آن خراب شده است. | بررسی فیزیکی: مسیر فلوتر را از نظر گیر کردن چک کنید. تست پیوستگی: فلوتر را جدا کرده و آن را وارونه کنید. با مولتی‌متر پیوستگی الکتریکی را بررسی کنید. |
| پمپ خاموش نمی‌شود. | فلوتر به وضعیت خاموشی نمی‌رود، یا سیم‌کشی سوئیچ داخلی کوتاه شده است. | تنظیم ارتفاع: طول کابل فلوتر را بررسی کنید. اگر پمپ در حوضچه خالی همچنان کار می‌کند، سوئیچ داخلی را تعویض کنید. |
| روشن/خاموش شدن سریع (Hunting) | طول کابل شناور خیلی کوتاه است. | کالیبراسیون: طول کابل را زیاد کنید تا اختلاف سطح بین حالت روشن و خاموش شدن پمپ به اندازه کافی بزرگ شود. |
ب) کالیبراسیون و تنظیم فلوتر
تعیین نقاط قطع و وصل: فلوتر سوئیچ با ایجاد یک اهرم (طول کابل بین بدنه پمپ و فلوتر) کالیبره می‌شود.
تنظیم طول کابل:
روشن شدن (ON) (سطح بالا): طول کابل باید به گونه‌ای باشد که فلوتر در سطح آب مطلوب برای شروع کار، بالا رود و سوئیچ را فعال کند.
خاموش شدن (OFF) (سطح پایین): طول کابل را با استفاده از وزنه تعادل یا بست کابل روی بدنه پمپ تنظیم کنید تا فلوتر در سطح ایمن (معمولاً بالای محفظه پمپ برای جلوگیری از کارکرد خشک) به سمت پایین بیاید و پمپ را خاموش کند.
۲. عیب‌یابی و تعمیر حفاظت حرارتی (ترموگارد)
حفاظت حرارتی یک دستگاه حفاظتی است که دما و جریان سیم‌پیچ‌های موتور را نظارت می‌کند و در صورت افزایش بیش از حد دما (ناشی از اضافه بار، ولتاژ پایین یا کارکرد خشک)، جریان برق را قطع می‌کند.
الف) علائم فعال شدن حفاظت حرارتی
خاموشی مکرر: پمپ پس از کارکرد کوتاهی (مثلاً ۵ تا ۲۰ دقیقه) خاموش می‌شود و پس از خنک شدن (ریست شدن ترموگارد) دوباره روشن می‌شود.
صدای وزوز: پمپ تلاش می‌کند روشن شود اما ترموگارد فوراً قطع می‌کند.
ب) دلایل فعال شدن ترموگارد (علل ریشه‌ای)
کارکرد خشک (Dry Running): شایع‌ترین علت؛ نبود آب برای خنک‌کاری موتور باعث افزایش شدید دما می‌شود.
اضافه بار مکانیکی: انسداد پروانه (کلاچ) یا سایش شدید بلبرینگ‌ها، که باعث افزایش آمپراژ و گرمای سیم‌پیچ می‌شود.
مشکلات الکتریکی: ولتاژ پایین (Under-Voltage) یا نامتعادلی فازها (در پمپ‌های سه فاز) که آمپراژ موتور را افزایش می‌دهد.
ج) تست و تعمیر ترموگارد
تشخیص نوع ترموگارد:
ترموگارد داخلی: یک سنسور NTC یا سوئیچ حرارتی کوچک در سیم‌پیچ‌ها تعبیه شده است. این نوع معمولاً پس از رفع مشکل، به طور خودکار ریست می‌شود.
رله حرارتی خارجی: یک رله حرارتی قابل تنظیم در تابلو برق است.
تست پیوستگی (ترموگارد داخلی): اگر پمپ سرد است و روشن نمی‌شود، ترمینال‌های ترموگارد را تست کنید. در حالت سرد، باید پیوستگی (Coninuity) وجود داشته باشد. اگر پیوستگی وجود ندارد، ترموگارد سوخته و باید سیم‌پیچ‌ها تعمیر یا تعویض شوند.
کالیبراسیون رله خارجی: اگر از رله حرارتی خارجی استفاده می‌شود، مطمئن شوید که آمپراژ تنظیم شده روی رله (Trip Current) کمی بالاتر از آمپراژ عملیاتی نرمال پمپ است.
استاندارد: جریان تنظیم ترموگارد باید حدود 10 تا 15 درصد بالاتر از جریان نامی پمپ باشد.
۳. نگهداری پیشگیرانه
تمیزکاری محفظه: محفظه یا چاه را از لجن و گل تمیز کنید تا فلوترها آزادانه حرکت کنند.
بررسی آمپراژ: به صورت دوره‌ای، آمپراژ موتور را تحت بار نرمال اندازه‌گیری کنید. افزایش مداوم آمپراژ زنگ خطری برای سایش پروانه یا مشکل مکانیکی است که منجر به فعال شدن ترموگارد خواهد شد.
طول کابل: سیم فلوتر را به گونه‌ای تنظیم کنید که هرگز پمپ کاملاً خشک کار نکند؛ همیشه سطح ایمنی از آب بالای محفظه پمپ برای خنک‌کاری موتور حفظ شود.
