راهنمای عملی و گام به گام سیم کشی و به چاه انداختن انواع کفکش و لجن کش
نصب و سیم‌کشی صحیح پمپ‌های کفکش و لجن‌کش برای عملکرد ایمن و طولانی‌مدت آنها بسیار حیاتی است. در این راهنما، مراحل گام به گام را توضیح می‌دهیم.
۱. ایمنی اولویت اصلی است!
قطع برق: قبل از هر کاری، حتماً منبع تغذیه اصلی برق را قطع کنید. عدم رعایت این مورد می‌تواند منجر به برق‌گرفتگی شدید یا مرگ شود.
استفاده از تجهیزات ایمنی: دستکش عایق، عینک ایمنی و کفش عایق بپوشید.
عدم کار در محیط‌های گازی: در صورت وجود گازهای قابل اشتعال یا سمی در چاه، به هیچ عنوان اقدام به نصب نکنید و از متخصصان مربوطه کمک بگیرید.
۲. بررسی و آماده‌سازی پمپ
بررسی ظاهری: پمپ را از نظر هرگونه آسیب فیزیکی، ترک‌خوردگی یا نشتی بررسی کنید.
مطالعه دفترچه راهنما: دفترچه راهنمای پمپ را به دقت مطالعه کنید. اطلاعات مربوط به ولتاژ، جریان، توان، نحوه سیم‌کشی و نگهداری در آن ذکر شده است.
بررسی کابل: از سالم بودن کابل برق پمپ اطمینان حاصل کنید.
۳. سیم‌کشی پمپ
سیم‌کشی پمپ‌های کفکش و لجن‌کش معمولاً به یکی از دو روش زیر انجام می‌شود:
سیم‌کشی مستقیم (برای پمپ‌های کوچک و تک فاز): در این روش، کابل برق پمپ مستقیماً به جعبه تقسیم یا کلید برق وصل می‌شود.
اتصال صحیح فاز، نول و ارت: مطمئن شوید که سیم فاز، نول و سیم ارت (زمین) به درستی متصل شده‌اند. سیم ارت برای محافظت در برابر برق‌گرفتگی ضروری است و باید به نقطه ارت مناسبی متصل شود.
استفاده از ترمینال‌های استاندارد: از ترمینال‌های مناسب و استاندارد برای اتصالات استفاده کنید تا از شل شدن سیم‌ها و ایجاد جرقه جلوگیری شود.
سیم‌کشی از طریق تابلو برق (برای پمپ‌های بزرگ و سه فاز و/یا پمپ‌های دارای فلوتر): در این حالت، سیم‌کشی از طریق یک تابلو برق شامل کنتاکتور، رله حرارتی (اورلود) و کلیدهای کنترل انجام می‌شود.
رله حرارتی (اورلود): این قطعه برای محافظت از موتور پمپ در برابر جریان‌های بیش از حد و سوختن موتور ضروری است. رله حرارتی باید متناسب با جریان نامی پمپ تنظیم شود.
کنتاکتور: کنتاکتور یک سوئیچ الکتریکی است که برای روشن و خاموش کردن پمپ توسط سیگنال‌های کنترلی (مثلاً از فلوتر) استفاده می‌شود.
فیوز یا بریکر: برای محافظت از مدار در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار باید از فیوز یا بریکر مناسب استفاده شود.
نکات مهم در سیم‌کشی:
استفاده از کابل مناسب: از کابلی با سطح مقطع مناسب برای جریان پمپ و طول کابل استفاده کنید تا از افت ولتاژ و گرم شدن کابل جلوگیری شود. جدول‌های استاندارد برای انتخاب سطح مقطع کابل موجود است.
آب‌بندی اتصالات: کلیه اتصالات برقی که در معرض رطوبت هستند باید به خوبی آب‌بندی شوند (مثلاً با استفاده از وارنیش حرارتی یا چسب‌های مخصوص).
عدم کشیدگی کابل: کابل پمپ نباید تحت کشش باشد. فضای کافی برای حرکت پمپ و کابل در چاه در نظر بگیرید.
اتصال سیم ارت: تاکید مجدد بر اتصال سیم ارت به یک سیستم ارتینگ مناسب و استاندارد.
۴. به چاه انداختن پمپ
طناب یا زنجیر: هرگز پمپ را با کابل برق آن به داخل چاه نفرستید. همیشه از یک طناب نایلونی قوی، کابل بکسل یا زنجیر ضد زنگ استفاده کنید و آن را به قلاب مخصوص روی پمپ یا دسته آن وصل کنید.
عمق مناسب: پمپ را در عمقی قرار دهید که اطمینان حاصل شود همیشه غرق در آب باشد تا خنک کاری آن به درستی انجام شود. همچنین، از قرار دادن پمپ روی کف چاه که ممکن است رسوبات زیادی جمع شده باشد، خودداری کنید. می‌توانید از یک پایه یا بلوک برای قرار دادن پمپ در ارتفاع مناسب از کف چاه استفاده کنید.
عدم برخورد با دیواره‌ها: مطمئن شوید که پمپ در حین پایین رفتن و در حالت کار، با دیواره‌های چاه برخورد نمی‌کند.
مسیر کابل و لوله: مسیر کابل برق و لوله خروجی آب را به گونه‌ای تنظیم کنید که پیچ‌خوردگی یا فشاری به آنها وارد نشود.
۵. نصب لوله خروجی آب
جنس لوله: از لوله‌های با کیفیت و مقاوم در برابر فشار و خوردگی (مانند لوله‌های پلی‌اتیلن، PVC فشار قوی یا گالوانیزه) استفاده کنید.
قطر لوله: قطر لوله خروجی باید متناسب با خروجی پمپ باشد تا از کاهش راندمان جلوگیری شود.
شیر یک‌طرفه (چک ولو): نصب شیر یک‌طرفه در مسیر خروجی آب، بلافاصله پس از پمپ، برای جلوگیری از بازگشت آب به چاه و آسیب به پمپ (به خصوص در زمان خاموش شدن) ضروری است.
اتصالات آب‌بند: کلیه اتصالات لوله را به خوبی آب‌بندی کنید تا از نشتی جلوگیری شود.
۶. راه‌اندازی و تست
وصل کردن برق: پس از اتمام تمامی مراحل، برق را وصل کنید.
تست اولیه: پمپ را برای مدت کوتاهی روشن کنید و از عملکرد صحیح آن، عدم وجود صداهای غیرعادی و خروج آب اطمینان حاصل کنید.
بررسی جریان: در صورت امکان، جریان مصرفی پمپ را با یک آمپرمتر کلمپی اندازه‌گیری کنید و با جریان نامی ذکر شده در دفترچه راهنما مقایسه کنید. جریان بیش از حد می‌تواند نشانه مشکل باشد.
شیوه انتخاب نوع فلوتردار و بدون فلوتر
پمپ‌های بدون فلوتر (مستقیم):
کاربرد: این پمپ‌ها معمولاً در مواقعی استفاده می‌شوند که سطح آب چاه یا مخزن به صورت دستی یا توسط یک سیستم کنترلی خارجی (مانند سوئیچ‌های سطح الکترونیکی یا رله‌های سطح) کنترل می‌شود.
مزایا: سادگی بیشتر در سیم‌کشی اولیه، هزینه کمتر.
معایب: نیاز به نظارت انسانی یا سیستم کنترلی خارجی برای جلوگیری از خشک کار کردن پمپ و آسیب دیدن آن.
پمپ‌های فلوتردار (دارای سوئیچ شناور):
کاربرد: این پمپ‌ها دارای یک سوئیچ شناور متصل به خود هستند که با بالا و پایین رفتن سطح آب، پمپ را به طور خودکار روشن و خاموش می‌کند.
مزایا:
محافظت در برابر خشک کار کردن: فلوتر با رسیدن سطح آب به حداقل مجاز، پمپ را خاموش می‌کند و از کار کردن پمپ بدون آب (که منجر به سوختن موتور می‌شود) جلوگیری می‌کند.
کارکرد خودکار: نیاز به نظارت دستی را از بین می‌برد.
کنترل سطح آب: می‌تواند برای حفظ سطح آب در یک محدوده خاص در چاه یا مخزن استفاده شود (مثلاً برای پر کردن یک مخزن یا تخلیه یک چاه).
معایب: هزینه کمی بالاتر.
نحوه انتخاب:
تخلیه آب زیرزمینی: اگر پمپ برای تخلیه آب زیرزمینی در یک چاه کم عمق یا گودال استفاده می‌شود و شما می‌خواهید پمپ به صورت خودکار با پر شدن و خالی شدن آب عمل کند، پمپ فلوتردار انتخاب مناسبی است.
پمپاژ از مخزن ثابت: اگر پمپ در یک مخزن با حجم زیاد و سطح آب تقریباً ثابت کار می‌کند و شما خودتان زمان روشن و خاموش شدن را کنترل می‌کنید، پمپ بدون فلوتر ممکن است کافی باشد. با این حال، همیشه توصیه می‌شود که سیستم کنترلی برای جلوگیری از خشک کار کردن پمپ نصب شود.
آبدهی با حداقل و حداکثر سطح: فلوترها دارای دو نقطه فعال‌سازی هستند که یکی برای روشن شدن (سطح بالا) و دیگری برای خاموش شدن (سطح پایین) پمپ است. در هنگام نصب، باید طول کابل فلوتر را تنظیم کنید تا پمپ در محدوده دلخواه شما کار کند.
جمع‌بندی در مورد فلوتر: برای اکثر کاربردهای خانگی و صنعتی کوچک، پمپ‌های فلوتردار به شدت توصیه می‌شوند زیرا محافظت بیشتری در برابر آسیب‌های ناشی از خشک کار کردن ارائه می‌دهند و نیاز به نظارت مداوم را از بین می‌برند.
دما و رطوبت استاندارد چاه
برای چاه‌هایی که پمپ‌های کفکش و لجن‌کش در آنها نصب می‌شوند، "دما و رطوبت استاندارد" به معنای کنترل فعال محیط نیست، بلکه به شرایط طبیعی چاه و محدودیت‌های پمپ اشاره دارد.
دما:
محدوده عملکرد پمپ: پمپ‌های کفکش و لجن‌کش برای کار در آب طراحی شده‌اند و آب به خنک کردن موتور آنها کمک می‌کند. اکثر این پمپ‌ها برای کار در دمای آب بین ۰ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد (تقریباً ۳۲ تا ۱۰۴ درجه فارنهایت) طراحی شده‌اند.
خطر دمای بالا: کار کردن پمپ در آب با دمای بالاتر از محدوده مجاز می‌تواند به موتور آسیب برساند و عمر مفید آن را به شدت کاهش دهد.
چاه‌های آب گرم: در چاه‌های آب گرم طبیعی یا کاربردهای صنعتی خاص که دمای آب بالاتر است، باید از پمپ‌های مخصوص (با سیم‌پیچی و قطعات مقاوم در برابر دمای بالا) استفاده شود.
رطوبت:
غوطه‌وری کامل: پمپ‌های کفکش و لجن‌کش ذاتاً برای کار در محیط کاملاً غوطه‌ور در آب طراحی شده‌اند. بدنه‌ی آنها کاملاً آب‌بندی شده است تا از نفوذ آب به موتور و سیم‌پیچی جلوگیری شود.
رطوبت محیطی چاه: رطوبت در داخل چاه به دلیل وجود آب همواره بالا خواهد بود (۱۰۰ درصد رطوبت نسبی). این یک وضعیت طبیعی است و تا زمانی که پمپ به درستی آب‌بندی شده باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
خطر نشت آب: نکته حیاتی، جلوگیری از نشت آب به داخل محفظه موتور یا اتصالات الکتریکی است. هرگونه آسیب به آب‌بندی پمپ یا کابل آن، منجر به ورود آب و خرابی پمپ می‌شود.
نکات مهم مربوط به محیط چاه:
ذرات معلق: لجن‌کش‌ها برای پمپاژ آب حاوی ذرات جامد طراحی شده‌اند، اما میزان و نوع ذرات (اندازه، سختی) باید با توانایی پمپ مطابقت داشته باشد. کفکش‌ها معمولاً برای آب‌های نسبتاً تمیزتر هستند.
مواد شیمیایی: اگر آب چاه حاوی مواد شیمیایی خورنده است، باید از پمپ‌هایی با مواد مقاوم در برابر خوردگی استفاده شود.
سطح آب چاه: همواره اطمینان حاصل کنید که سطح آب چاه به گونه‌ای باشد که پمپ (به خصوص اگر بدون فلوتر است) به صورت مداوم در آب غوطه‌ور باشد تا خنک کاری آن انجام شود و از خشک کار کردن آن جلوگیری شود.
با رعایت این نکات، می‌توانید نصب ایمن و کارآمدی را برای پمپ‌های کفکش و لجن‌کش خود انجام دهید. در صورت عدم اطمینان، همیشه از یک برقکار ماهر یا متخصص پمپ کمک بگیرید.
