در سیستمهای آبیاری قطرهای، علاوه بر لولههای اصلی و فرعی، اتصالات کوچک نقش حیاتی در حفظ فشار، انشعابگیری و توزیع دقیق آب دارند. این مقاله به بررسی جامع و راهنمای استفاده از اتصالات پرکاربرد در لولههای 16 میلیمتری (لوله فرعی) میپردازد.
۱. سه راهی (Tee Connector)
سه راهی، یک قطعه پلیمری (معمولاً پلیاتیلن) است که برای گرفتن انشعاب فرعی از لوله فرعی اصلی یا تقسیم یک خط به دو خط موازی استفاده میشود.
الف) عملکرد و کاربرد
- انشعابگیری: اتصال سه لوله 16 میلیمتری در زوایای 90 درجه به یکدیگر.
- توزیع یکنواخت: توزیع جریان آب به صورت مساوی به دو جهت دیگر.
ب) برندهای معتبر
- پلیرود: یکی از برندهای رایج در تولید اتصالات قطرهای با کیفیت و دوام بالا.
- ورسک: تولیدکننده اتصالات پلیمری با مقاومت در برابر اشعه UV (نور خورشید).
- برندهای داخلی استاندارد: معمولاً اتصالات با کیفیت بالا دارای لوگو و نشان استاندارد تولیدکننده هستند.
ج) راهنمای گام به گام انجام کار
- برش دقیق: لوله 16 میلیمتری را در نقطهای که نیاز به انشعاب دارید، کاملاً عمود و صاف برش دهید.
- نرم کردن لوله: انتهای لولهها را به مدت چند ثانیه در آب گرم قرار دهید تا پلاستیک نرمتر شده و نصب آسانتر شود (بهویژه در هوای سرد).
- فشار و اتصال: انتهای لولهها را با فشار و حرکت چرخشی به داخل دندانههای سه راهی وارد کنید تا لوله به طور کامل روی دندانهها سوار شود.
- تست نشتی: پس از اتمام نصب، فشار آب را تنظیم و محل اتصال را از نظر نشتی بررسی کنید.
۲. رابط (Coupler) لوله 16
رابط یا کوپلر، قطعهای است که برای اتصال دو سر لوله 16 میلیمتری به یکدیگر، برای تعمیر یا افزایش طول خط لوله استفاده میشود.
الف) عملکرد و کاربرد
- تعمیر پارگی: در صورت پارگی یا سوراخ شدن لوله در یک نقطه، میتوانید بخش آسیبدیده را برش داده و دو سر سالم را با رابط به هم متصل کنید.
- افزایش طول: افزایش طول خطوط لوله فرعی در صورت نیاز.
ب) برندهای معتبر
برندهای معتبر تولیدکننده سه راهی، معمولاً بهترین رابطها را نیز تولید میکنند. هیدروتک، پلیرود و ورسک از جمله این برندها هستند که بر روی کیفیت و استحکام دندانهها تمرکز دارند.
ج) راهنمای گام به گام انجام کار
- آمادهسازی لوله: در صورت تعمیر، بخش آسیبدیده را با دقت جدا کنید.
- نصب: دو سر لوله را با کمی فشار و چرخش به داخل رابط وارد کنید تا هر دو سر لوله کاملاً در بخش دندانهدار رابط محکم شوند.
- محکمسازی: مطمئن شوید که اتصال کاملاً محکم است و فضای بازی وجود ندارد، زیرا رابطها بیشتر از سایر اتصالات در معرض فشار داخلی و نشتی قرار میگیرند.
۳. کورکن (End Cap/End Plug)
کورکن قطعهای است که برای مسدود کردن انتهای خطوط لوله فرعی 16 میلیمتری استفاده میشود.
الف) عملکرد و کاربرد
- بستن انتها: بستن انتهای خطوط قطرهای برای ایجاد فشار در طول مسیر و جلوگیری از هدررفت آب.
- نظافت خط: برخی از کشاورزان از کورکن برای شستشوی دورهای خطوط (خروج املاح و رسوبات) استفاده میکنند و پس از شستشو مجدداً آن را نصب مینمایند.
ب) برندهای معتبر
کیفیت کورکن به اندازه قطعات دیگر حیاتی است زیرا باید در برابر فشار آب کاملاً مقاومت کند. برندهای معتبر این قطعه را با پلاستیک فشرده و دندانههای داخلی محکم تولید میکنند.
ج) راهنمای گام به گام انجام کار
- برش تمیز: انتهای لوله را صاف و تمیز برش دهید.
- نصب: کورکن را با فشار به انتهای لوله وارد کنید تا کاملاً در جای خود ثابت شود. در برخی مدلهای قدیمیتر، از روش تا کردن انتهای لوله و استفاده از بست پلاستیکی نیز استفاده میشد که کمتر از کورکن استاندارد رایج است.
۴. میکروجتها (Microjets)
میکروجتها نوعی از آبپاشهای کوچک هستند که در سیستمهای آبیاری قطرهای یا میکرو (Micro-Sprinkling) برای پاشش آب به صورت شعاعی و دایرهای استفاده میشوند.
الف) عملکرد و کاربرد
- پوشش بیشتر: پاشش آب در سطح وسیعتر نسبت به قطرهچکان (شعاعی بین 1 تا 3 متر)، مناسب برای آبیاری درختان جوان یا گیاهانی با عمق ریشه بالا.
- نحوه اتصال: با استفاده از پانچ سوراخی روی لوله فرعی ایجاد شده و با یک واشر کوچک (گولیت)، میکروجت روی لوله نصب میشود.
ب) برندهای معتبر
- ناوان، هانتر (Hunter) و نتافیم (Netafim) از برندهای بینالمللی و داخلی هستند که میکروجتهای دقیق با قابلیت تنظیم شعاع و دبی تولید میکنند.
ج) راهنمای گام به گام انجام کار
- پانچ کردن: محل نصب را مشخص کرده و با استفاده از پانچ مخصوص (با سایز متناسب با واشر میکروجت) یک سوراخ تمیز روی لوله فرعی ایجاد کنید.
- نصب واشر: واشر (گولیت) را روی میکروجت نصب کرده و آن را درون سوراخ فشار دهید تا واشر به طور کامل آببندی کند.
- تنظیم: برخی میکروجتها دارای پیچ یا کلاهک تنظیم هستند که میتوانید شعاع پاشش آب را با آن تنظیم کنید.
۵. میخهای تثبیت لولههای فرعی (Hold-Down Stakes)
میخهای تثبیت، ابزارهای پلاستیکی یا سیمی هستند که برای محکم کردن لولههای فرعی بر روی زمین استفاده میشوند.
الف) عملکرد و کاربرد
- جلوگیری از جابهجایی: تثبیت لولهها روی زمین برای جلوگیری از جابهجایی ناشی از باد، جریان آب یا فعالیتهای کشاورزی.
- حفظ آرایش خطوط: حفظ آرایش منظم خطوط آبیاری برای زیبایی و کارایی سیستم.
ب) برندهای معتبر
تولیدکنندگان عمده اتصالات، معمولاً میخهای تثبیت با کیفیت را نیز عرضه میکنند. کیفیت میخ در مقاومت آن در برابر شکنندگی و عمق نفوذ مناسب در خاک تعیین میشود.
ج) راهنمای گام به گام انجام کار
- جانمایی: لوله 16 را در موقعیت نهایی خود (کنار ردیف گیاهان) قرار دهید.
- تثبیت: هر 2 تا 3 متر، یک میخ تثبیت را از روی لوله یا کنار آن (بسته به نوع میخ) عبور داده و آن را به صورت عمودی یا مورب در خاک فشار دهید تا لوله کاملاً محکم شود.
- تراکم بیشتر: در نقاط پرفشار مانند زانوها یا ابتدای خطوط، از میخهای بیشتری استفاده کنید.
