استفاده از ماهواره‌ها یکی از مهم‌ترین ستون‌های کشاورزی دقیق (Precision Agriculture) محسوب می‌شود. این فناوری با فراهم کردن داده‌های گسترده و به‌روز از مزارع، به کشاورزان امکان می‌دهد تا با دیدی جامع‌تر و بر اساس اطلاعات دقیق، تصمیم‌گیری کنند. در واقع، ماهواره‌ها چشم کشاورز در آسمان هستند که به پایش مداوم زمین کمک می‌کنند.

۱. کاربردهای اصلی ماهواره‌ها در کشاورزی

1. پایش سلامت گیاهان:

   تصاویر ماهواره‌ای می‌توانند اطلاعاتی را ثبت کنند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست. با تحلیل طیف‌های نوری مختلف (به ویژه فروسرخ نزدیک)، می‌توان شاخص‌های سلامت گیاه مانند NDVI (شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی) را محاسبه کرد. کاهش این شاخص نشان‌دهنده تنش گیاه به دلیل کم‌آبی، کمبود مواد غذایی یا حمله آفات است. این امر به کشاورز اجازه می‌دهد تا قبل از گسترش مشکل، اقدامات لازم را انجام دهد.

2. مدیریت منابع آبی:

   ماهواره‌ها با ارائه نقشه‌های رطوبت خاک و شاخص‌های گیاهی، به کشاورز نشان می‌دهند کدام مناطق مزرعه دچار تنش آبی هستند. این اطلاعات بهینه‌سازی زمان و میزان آبیاری را ممکن می‌سازد و از هدررفت آب جلوگیری می‌کند.

3. پیش‌بینی عملکرد محصول:

   با استفاده از داده‌های تاریخی و فعلی ماهواره‌ای و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، می‌توان مدل‌هایی برای پیش‌بینی عملکرد محصول در طول فصل رشد ایجاد کرد. این پیش‌بینی به کشاورز کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی بهتری برای برداشت، بسته‌بندی و فروش داشته باشد.

۲. نحوه دسترسی کشاورزان ایرانی به اطلاعات ماهواره‌ای

دسترسی مستقیم به تصاویر ماهواره‌ای ممکن است پیچیده باشد، اما چندین راهکار برای بهره‌مندی از این اطلاعات وجود دارد:

• پلتفرم‌های داخلی: در ایران، برخی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها با ارائه خدمات تحلیل داده‌های ماهواره‌ای، به کشاورزان و سازمان‌ها کمک می‌کنند تا به اطلاعات دقیق از مزارع خود دسترسی پیدا کنند.

• پلتفرم‌های بین‌المللی: پلتفرم‌های آنلاینی مانند Google Earth Engine و Sentinel Hub به صورت رایگان یا با هزینه کم، به داده‌های ماهواره‌های ناسا (مانند Landsat) و آژانس فضایی اروپا (مانند Sentinel) دسترسی می‌دهند. این پلتفرم‌ها ابزارهای قدرتمندی برای تحلیل و نقشه‌برداری از زمین‌های کشاورزی در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

۳. استفاده از ماهواره در نقشه‌برداری زمین

1. تعیین دقیق مرز و مساحت زمین: تصاویر ماهواره‌ای با وضوح بالا می‌توانند به دقت مرزهای یک زمین کشاورزی را مشخص کرده و مساحت دقیق آن را محاسبه کنند. این اطلاعات برای مدیریت حقوقی زمین و برنامه‌ریزی کشت حیاتی است.

2. نقشه‌برداری توپوگرافی و خاک: با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای می‌توان نقشه‌هایی از توپوگرافی (پستی و بلندی) و نوع خاک در سطح مزرعه تهیه کرد. این نقشه‌ها به کشاورز کمک می‌کنند تا مناطق مستعد فرسایش یا مناطقی با نیاز کودی متفاوت را شناسایی کند.

3. نقشه‌های پهنه‌بندی (Zoning Maps): داده‌های ماهواره‌ای امکان ایجاد نقشه‌هایی را فراهم می‌کنند که مزرعه را به مناطق مختلف با پتانسیل تولید متفاوت (مثلاً مناطق پربازده و کم‌بازده) تقسیم‌بندی می‌کنند. بر اساس این نقشه‌ها، کشاورز می‌تواند مقادیر کود، بذر و آب را به صورت متغیر در هر منطقه اعمال کند (VRT)، که منجر به صرفه‌جویی و افزایش کارایی می‌شود.