یکی از فریبهای جدید فروشندگان وخصوصاً واردکنندگان کالاهای کم کیفیت فروش الکتروموتورهای القایی با سیم پیچ های الومینیومی بجای سیم پیچ های مسی است. الکتروموتورها در بسیاری از تجهیزات برقی کاربرد دارند که مهمترین آنها میتوان به موتورهای برق، موتور کولرهای آبی، موتور تجهیزات کوچک برقی و بسیاری دیگر از تجهیزات اشاره کرد. تشخیص الکتروموتور با سیم‌پیچ‌های مسی و آلومینیومی از یکدیگر برای بسیاری از افراد، به‌ویژه هنگام خرید یا تعمیر، مهم است. سیم‌پیچ‌های مسی گران‌تر و کارآمدتر هستند، در حالی که آلومینیومی‌ها ارزان‌ترند. خوشبختانه، چند راه برای تشخیص این دو از هم وجود دارد:
۱. بررسی مشخصات فنی یا پلاک موتور (Nameplate)
بهترین و مطمئن‌ترین راه، نگاه کردن به پلاک مشخصات الکتروموتور است. تولیدکنندگان معتبر معمولاً جنس سیم‌پیچ را روی پلاک موتور یا در کاتالوگ محصول ذکر می‌کنند.
عباراتی مانند "Copper Winding" (سیم‌پیچ مسی) یا "Aluminum Winding" (سیم‌پیچ آلومینیومی) ممکن است به صراحت نوشته شده باشد.
اگر این اطلاعات نبود، به وزن موتور توجه کنید. موتورهای با سیم‌پیچ مسی معمولاً سنگین‌تر از موتورهای مشابه با سیم‌پیچ آلومینیومی هستند، زیرا مس چگالی بالاتری دارد.
۲. باز کردن موتور و بررسی چشمی
اگر امکان باز کردن موتور وجود دارد، می‌توانید سیم‌پیچ‌ها را مستقیماً مشاهده کنید.
رنگ: سیم‌های مسی دارای رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای یا صورتی‌رنگ براق هستند. سیم‌های آلومینیومی نقره‌ای یا خاکستری مات هستند. این بارزترین تفاوت ظاهری است.
بافت/درخشش: مس معمولاً درخشش و جلای فلزی بیشتری دارد، در حالی که آلومینیوم مات‌تر به نظر می‌رسد.
۳. تست خراش (روش تخریبی جزئی)
اگر نمی‌توانید رنگ را به وضوح ببینید (مثلاً سیم‌ها با لاک عایق پوشانده شده‌اند)، می‌توانید با یک ابزار نوک‌تیز (مانند تیغ یا کاتر) به آرامی روی یک قسمت از سیم‌ها (ترجیحاً در جایی که کمتر آسیب‌رسان است) خراش ایجاد کنید.
خراش مسی: پس از خراشیدن لاک، رنگ مسی براق نمایان می‌شود.
خراش آلومینیومی: پس از خراشیدن لاک، رنگ نقره‌ای یا خاکستری روشن نمایان می‌شود.
احتیاط: این روش ممکن است به عایق سیم‌پیچ آسیب بزند، بنابراین با دقت بسیار زیاد و در صورت ضرورت انجام شود.
۴. مقایسه وزن (غیردقیق اما کاربردی)
اگر دو موتور با توان و اندازه مشابه در دسترس دارید، موتوری که سنگین‌تر است، به احتمال زیاد دارای سیم‌پیچ مسی است. این روش تنها یک تخمین است و برای اطمینان نیاز به تأیید با روش‌های دیگر دارد.
۵. تست رسانایی (برای متخصصین و با ابزار)
اگر دستگاه اندازه‌گیری مقاومت (اهم‌متر) در دسترس دارید و به پایانه‌های سیم‌پیچ دسترسی دارید، می‌توانید مقاومت سیم‌پیچ را اندازه بگیرید.
برای یک طول و سطح مقطع یکسان، مقاومت مس کمتر از آلومینیوم است. یعنی سیم‌پیچ مسی مقاومت کمتری نسبت به سیم‌پیچ آلومینیومی با مشخصات مشابه دارد. این روش نیاز به دانش فنی و دسترسی به سیم‌پیچ‌ها دارد.
نکات مهم:
همیشه اولین و مطمئن‌ترین راه، بررسی پلاک و کاتالوگ موتور است.
در هنگام خرید، از فروشنده در مورد جنس سیم‌پیچ سؤال کنید و درخواست مستندات مربوطه را داشته باشید.
اگر موتور را برای بازیافت یا اوراق کردن تشخیص می‌دهید، باز کردن و مشاهده مستقیم سیم‌ها بهترین گزینه است.
امیدوارم این روش‌ها به شما کمک کند تا به راحتی سیم‌پیچ‌های مسی و آلومینیومی را از هم تشخیص دهید!
