دقت ابزارهای برش، سنگ بنای هر پروژه نجاری موفق است. تنظیم و کالیبراسیون گونیا (Squareness) و زوایای برش (Bevel) در اره‌های میزی (Table Saws) و اره‌های عمودبر (Miter Saws) برای دستیابی به اتصالات محکم و برش‌های تمیز حیاتی است. این مقاله روش‌های تخصصی کالیبراسیون این دو ابزار را تشریح می‌کند.
۱. کالیبراسیون دقیق اره میزی (Table Saw)
دقت اره میزی بر اساس سه محور اصلی تنظیم می‌شود: موازی بودن تیغه با شیار گونیا (Miter Slot)، گونیای تیغه در زاویه 90^ و تنظیم زاویه 45^.
الف) تنظیم موازی بودن تیغه با شیار گونیا (Parallelism)
این مهم‌ترین تنظیم است و باید قبل از هر تنظیم دیگری انجام شود.
- بررسی: تیغه اره را تا حد امکان بالا بیاورید. از یک ساعت اندیکاتور (Dial Indicator) یا کولیس دیجیتال استفاده کنید.
- روش اندازه‌گیری: نوک ساعت اندیکاتور را روی یکی از دندانه‌های تیغه در نزدیکی لبه جلویی قرار دهید و عدد را صفر کنید. سپس تیغه را بچرخانید تا همان دندانه به لبه پشتی میز برسد.
- نتیجه: اختلاف بین دو اندازه‌گیری باید در حد 0.002 تا 0.005 اینچ (0.05 تا 0.12 میلی‌متر) باشد.
- تنظیم: اگر اختلاف زیاد است، باید مجموعه آربور (Arbor Assembly) زیر میز اره را با شل کردن پیچ‌های محوری و ضربه زدن‌های کوچک به اطراف، تنظیم کنید تا موازی شود.
ب) تنظیم زاویه قائم (90^ Stop)
این تنظیم تضمین می‌کند که تیغه هنگام برش عمودی کاملاً گونیا است.
- ابزار: از یک گونیای مهندسی دقیق (Precision Square) یا گونیای دیجیتال استفاده کنید.
- روش: تیغه را در بالاترین حالت و زاویه 90^ قرار دهید. گونیای مهندسی را روی صفحه میز گذاشته و به دقت به تیغه بچسبانید.
- تنظیم: اگر زاویه گونیا نیست، پیچ تنظیم 90^ (Positive Stop) در مکانیزم کج‌کننده تیغه را شل کرده، تیغه را تنظیم کنید تا با گونیا منطبق شود، و سپس پیچ را محکم کنید.
ج) تنظیم گونیای ریل کمکی (Rip Fence)
ریل کمکی باید کاملاً موازی با تیغه و شیار گونیا باشد.
- روش: ریل کمکی را به آرامی به تیغه نزدیک کنید و با اندازه‌گیری فاصله بین تیغه و ریل در نقاط جلو و عقب، از موازی بودن آن مطمئن شوید.
- تأثیر: اگر ریل کمکی در انتها به سمت تیغه متمایل باشد، باعث گیر کردن چوب (Binding) و پرتاب شدن قطعه کار (Kickback) می‌شود که بسیار خطرناک است.
۲. کالیبراسیون دقیق اره‌های عمودبر (Miter Saws)
دقت اره عمودبر به دو زاویه اصلی بستگی دارد: زاویه افقی (Miter Angle) و زاویه عمودی (Bevel Angle).
الف) تنظیم زاویه افقی (0^ Miter Stop)
این زاویه تضمین می‌کند که برش‌های 90^ شما دقیقاً گونیا هستند.
- روش: دستگاه را در موقعیت 0^ قفل کنید. یک گونیای مهندسی را روی صفحه گردان قرار دهید و آن را به صورت افقی با تیغه چک کنید.
- تنظیم: اگر تیغه دقیقاً 90^ نیست، پیچ یا اهرم 0^ (Miter Stop) را پیدا کرده و آن را تنظیم کنید تا تیغه کاملاً گونیا شود.
ب) تنظیم زاویه عمودی (90^ Bevel Stop)
این تنظیم گونیای تیغه نسبت به میز اره را بررسی می‌کند.
- روش: تیغه را به صورت عمودی (زاویه گونیای 0^) قرار دهید و آن را با گونیای مهندسی چک کنید.
- اهمیت: اگر تیغه نسبت به میز گونیا نباشد، هنگام برش‌های 90^، لبه برش شما هرگز 90^ نخواهد بود.
- تنظیم: اگر نیاز به تنظیم است، پیچ توقف 90^ (Bevel Stop) در پشت دستگاه را شل کرده و آن را تنظیم کنید.
ج) تنظیم زاویه مورب (45^ Bevel Stop)
برای برش‌های قاب‌سازی و اتصالات فارسی‌بر حیاتی است.
- روش: تیغه را روی 45^ کج کنید. از یک گونیا یا نقاله دیجیتال یا یک مربع دقیق (مانند بلوک‌های کالیبراسیون) استفاده کنید تا زاویه تیغه را با میز اره چک کنید.
- تنظیم: پیچ توقف 45^ را تنظیم کنید تا دقت کامل حاصل شود.
۳. نکات حیاتی برای حفظ دقت
- تیغه‌های با کیفیت: از تیغه‌های تیز و صاف استفاده کنید. یک تیغه تاب‌دار هرگز برش دقیق ایجاد نمی‌کند.
- بررسی نهایی: پس از کالیبراسیون، همیشه یک برش آزمایشی روی چوب انجام دهید و سپس قطعه برش خورده را با گونیای مهندسی خود چک کنید.
- ثبات: هرگونه لرزش یا شل بودن در مکانیزم‌های قفل‌کننده اره (چه در اره میزی و چه در عمودبر) می‌تواند دقت را از بین ببرد. اتصالات و پیچ‌ها را به صورت دورهای بررسی و محکم کنید.
- خطای دید: هنگام تنظیم با گونیای مهندسی، از تراز بودن چشم‌ها با سطح تیغه اطمینان حاصل کنید تا خطای دید (Parallax Error) رخ ندهد.
