کفپوشهای موزائیک (Mosaic Tiles) یکی از پرکاربردترین کفپوشها در فضاهای داخلی (مانند راهپلهها، انبارها، آشپزخانهها) و فضاهای خارجی (مانند حیاط و پارکینگ) هستند. موزائیک از ترکیب سیمان (به عنوان ماتریس) و سنگدانههای تزئینی (سنگهای مرمر، گرانیت، یا تراورتن) ساخته شده و به دلیل ساختار سیمانی و وجود خلل و فرج، در برابر آلودگیهای ناشی از رفت و آمد، روغن و رطوبت بسیار آسیبپذیر است.
این مقاله راهنمای کاملی برای جرمزدایی عمیق موزائیکها و معرفی بهترین مواد پاککننده است.
۱. دلیل سیاه شدن و کثیفی موزائیکها
سیاه شدن و لکههای تیره روی موزائیک عمدتاً به دلایل زیر رخ میدهد:
- ماهیت سیمان: ماتریس سیمانی موزائیک متخلخل است و رطوبت، روغن و آلودگیهای ریز را جذب میکند. این ذرات به مرور زمان در منافذ کوچک سیمان و فضای بین سنگدانهها گیر افتاده و با هم ترکیب میشوند و رنگ تیره ایجاد میکنند.
- آلودگی چرب (روغن و گریس): در محیطهایی مانند پارکینگ، موتورخانه یا آشپزخانه، چربیها به عمق موزائیک نفوذ کرده و با گرد و غبار ترکیب میشوند و لکههای تیره و پایدار ایجاد میکنند.
- تجمع مواد شوینده قدیمی: استفاده مکرر از شویندههای نامناسب (مانند پودرهای لباسشویی یا صابونهای روغنی) میتواند یک لایه چسبناک روی موزائیک ایجاد کند که گرد و غبار را به خود جذب کرده و باعث تیرگی بیشتر شود.
- سایش و حذف درزگیر: رفت و آمد زیاد باعث ساییده شدن سطح و از بین رفتن هرگونه درزگیر (سیلر) میشود و مقاومت موزائیک در برابر جذب آلودگی کاهش مییابد.
۲. بهترین مواد برای تمیزکاری موزائیک (بر اساس pH)
بهترین ماده برای تمیزکاری موزائیک باید بتواند چربیها و آلودگیهای جذبشده در منافذ سیمان را تجزیه کند، اما به سنگدانههای آن آسیب نزند.
نوع شوینده | کاربرد اصلی | مزایا و ملاحظات |
خنثی (pH approx 7) | تمیزکاری روزمره. | برای نظافت عادی و سطحی مناسب است و کاملاً ایمن است. برای جرمهای عمیق قدرت کافی ندارد. |
بازی/قلیایی (pH > 8) | جرمزدایی عمیق، حذف چربی و روغن. | بهترین گزینه: قلیاها چربیها را صابونی کرده و تجزیه میکنند. برای موزائیکها (به ویژه پارکینگ) بسیار مؤثرند. |
اسیدی (pH < 6) | حذف ملات، سیمان و شوره (لکه سفید). | با احتیاط بسیار بالا استفاده شود. اسید میتواند به ماتریس سیمانی و سنگهای مرمر (در موزائیک) آسیب زده و سطح را کدر کند. فقط برای حذف لکههای معدنی استفاده شود. |
پیشنهاد اصلی: برای تمیزکاری موزائیکهای سیاه شده، استفاده از شویندههای قلیایی قوی (Degreasers) که مخصوص کفهای سیمانی و متخلخل فرموله شدهاند، توصیه میشود.
۳. فرآیند گام به گام جرمزدایی عمیق موزائیک
برای احیای رنگ اصلی و تمیز کردن موزائیکهایی که سالهاست جرم گرفتهاند، فرآیند زیر باید به دقت دنبال شود:
گام ۱: آمادهسازی و جمعآوری اولیه
- پاکسازی فیزیکی: ابتدا تمام آلودگیهای درشت، خاک و شن و ماسه را با جارو یا جاروبرقی از روی سطح جمعآوری کنید.
- ایمنی: از دستکشهای لاستیکی ضخیم، عینک محافظ و کفش کار مقاوم استفاده کنید. تهویه فضا (باز کردن پنجرهها یا درب پارکینگ) ضروری است.
گام ۲: اجرای شوینده قلیایی (جرمزدای چربی)
- آمادهسازی محلول: یک شوینده قلیایی با کیفیت بالا (مانند چربیزدای صنعتی یا پودر قلیایی مخصوص شستشوی کف) را طبق دستورالعمل تولیدکننده با آب گرم مخلوط کنید.
- اعمال شوینده: محلول را به آرامی روی بخش کوچکی از کف بریزید.
- زمان تماس: اجازه دهید شوینده به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی سطح بماند. این زمان برای نفوذ به منافذ سیمان و شکستن مولکولهای چربی حیاتی است. اجازه ندهید شوینده خشک شود. (در صورت لزوم میتوانید مقدار بیشتری اضافه کنید تا سطح مرطوب بماند.)
گام ۳: عمل مکانیکی (Scrubbing)
- با استفاده از برسهای پلاستیکی سخت یا برسی با الیاف نایلونی محکم (مانلاً برسهای سیمی نرم برای موزائیکهای بسیار کثیف میتوان استفاده کرد، اما باید مراقب بود)، سطح را با قدرت برس بکشید.
- در فضاهای بزرگ، استفاده از دستگاه اسکرابر یا پولیشر کف با پدهای زبر، نتیجهای بینظیر خواهد داشت. هدف این مرحله، شل کردن و جدا کردن آلودگیهای تجزیهشده از منافذ است.
گام ۴: آبکشی و جمعآوری نهایی
- مقدار زیادی آب تمیز روی سطح بریزید تا محلول شوینده و آلودگیهای شناور کاملاً رقیق شوند.
- مهمترین مرحله: آب کثیف را به سرعت با یک جاروبرقی صنعتی (Shop Vac) یا تی و کاردک جمعآوری کنید. اگر آب کثیف روی سطح بماند و خشک شود، آلودگیهای حل شده دوباره به سطح موزائیک برمیگردند و لکههای تیره باقی میمانند.
- این مرحله را آنقدر تکرار کنید تا آب جمعآوری شده شفاف و بدون کف باشد.
گام ۵: ترمیم لکههای معدنی (در صورت لزوم)
- اگر پس از تمیزکاری با شوینده قلیایی، لکههای سفید یا شوره (رسوبات آهکی) باقی ماند، میتوان با یک اسیدشوی بسیار رقیق (مانند سرکه سفید یا اسید فسفریک ملایم) و برس، آن لکهها را پاک کرد.
- هشدار: این کار را فقط روی لکهها انجام دهید و پس از چند دقیقه، حتماً با آب و سپس یک شوینده قلیایی ضعیف (مانند جوش شیرین رقیق) سطح را خنثی کنید.
گام ۶: محافظت (Sealing)
پس از تمیزکاری عمیق و خشک شدن کامل موزائیک (حدود 48 ساعت)، استفاده از سیلر (Sealer) نفوذکننده توصیه میشود. سیلر منافذ موزائیک را پر کرده، جذب آب و روغن را کاهش میدهد و تمیزکاریهای بعدی را بسیار آسانتر میکند و عمر تمیزی سطح را افزایش میدهد.
