همه چیز در مورد تارا : مشخصات فنی، ساختار، مزایا و معایب، نکات خرید و نگهداری

تارا (Tara)  مدرن‌ترین سدان ایران‌خودرو که بر پایه پلتفرم IKP1 (نسخه بومی شده پلتفرم پژو ۳۰۱) ساخته شده است. تارا از نظر مهندسی شاسی و بدنه، امن‌ترین خودروی تولید داخل محسوب می‌شود.

در این کالبدشکافی، روی موتور TU5P (نسخه ارتقایافته TU5) و سیستم‌های ایمنی فعال آن تمرکز می‌کنیم.

• فاز ۱: قلب تپنده (موتور TU5P و سیستم CVVT).
• فاز ۲: انتقال قدرت (گیربکس ۶ سرعته دستی و اتوماتیک DAE/Landai).
• فاز ۳: هوش الکترونیک (سیستم مالتی‌پلکس نسل جدید، استارتر و سنسورها).
• فاز ۴: ایمنی و پایداری (سیستم کنترل پایداری ESC و شاسی پلتفرم IKP1).
• فاز ۵: سیستم‌های حیاتی (خنک‌کاری، تهویه نیمه‌اتوماتیک و ایربگ‌ها).
• فاز ۶: بدنه، استاندارد ورق‌ها، تریم داخلی و سیالات نهایی.

 فاز ۱: قلب تپنده (کالبدشکافی موتور TU5P)

موتور تارا در واقع نسخه بهینه‌سازی شده موتور محبوب پژو ۲۰۶ است که با اضافه شدن سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها، قدرت و گشتاور بیشتری تولید می‌کند.

۱. سیستم CVVT (زمان‌بندی متغیر سوپاپ)

تفاوت اصلی این موتور با TU5 معمولی در این قطعه است.

• کالبدشکافی: یک شیر برقی و یک چرخ‌دنده مخصوص روی میل‌سوپاپ هوا که اجازه می‌دهد موتور در دورهای پایین نرم‌تر و در دورهای بالا پرقدرت‌تر باشد.
• نکته: استفاده از روغن موتور با ویسکوزیته بالا (مثل 20W-50) باعث خرابی سریع این سیستم می‌شود.

۲. پمپ روغن متغیر (Variable Oil Pump)

تارا دارای پمپ روغنی است که با توجه به نیاز موتور، فشار روغن را کم یا زیاد می‌کند تا مصرف سوخت کاهش یابد.

• حساسیت: این پمپ به شدت به ذرات معلق در روغن حساس است. فیلتر روغن باید همیشه از بهترین نوع باشد.

۳. شمع و کویل ارتقایافته

تارا از کویل‌های یکپارچه و شمع‌های پایه بلند استفاده می‌کند.

• زمان تعویض: هر ۴۰,۰۰۰ کیلومتر.
• برند پیشنهادی: NGK یا بوش اصلی (پایه بلند).

۴. تسمه تایم و دینام

• تسمه تایم: با توجه به ارتقای موتور، از تسمه‌هایی با طول عمر بالاتر استفاده شده (معمولاً ۸۰ هزار کیلومتر)، اما توصیه فنی تعویض در ۶۰,۰۰۰ کیلومتر است.
• برند برتر: Continental یا Dayco.

 جدول راهنمای نگهداری فاز ۱ (تارا)

 هشدار فنی برای تارا سواران:

موتور TU5P برخلاف نسخه‌های قدیمی، به روغن‌های غلیظ حساس است. ایران‌خودرو برای این موتور روغن‌های سنتتیک با گرید 5W-30 را توصیه کرده است. استفاده از روغن‌های قدیمی 10W-40 در بلندمدت می‌تواند باعث صدای لرزش سوپاپ‌ها و خرابی سیستم CVVT شود.

فاز ۲: سیستم انتقال قدرت (گیربکس ۶ سرعته تارا)

تارا اولین خودروی سواری ایرانی است که با گیربکس ۶ سرعته به بازار عرضه شد. این تغییر، هماهنگی بهتری با موتور TU5P ایجاد کرده است. تارا در بخش انتقال قدرت، یک جهش بزرگ نسبت به محصولات قبلی ایران‌خودرو داشته است. استفاده از گیربکس ۶ سرعته (چه در مدل دستی و چه اتوماتیک) باعث شده تا دور موتور در سرعت‌های بالا پایین بماند و مصرف سوخت و صدا کاهش یابد.

۱. گیربکس ۶ سرعته دستی (MT6)

این گیربکس بر پایه گیربکس‌های جدید شرکت نیرو محرکه طراحی شده است.

• کالبدشکافی: اضافه شدن دنده ششم باعث شده که در اتوبان (سرعت بالای ۱۰۰ کیلومتر)، دور موتور حدود ۵۰۰ دور کمتر از گیربکس‌های ۵ سرعته باشد. این یعنی فشار کمتر به موتور و استهلاک پایین‌تر.
• دیسک و صفحه: به دلیل ۶ سرعته بودن، دیسک و صفحه تارا طراحی متفاوتی دارد و باید توان گشتاور موتور ارتقایافته را تحمل کند.
• برند پیشنهادی: والئو (Valeo) با لیبل ایساکو.

۲. گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک (AT6)

تارا اتوماتیک از گیربکس ساخت شرکت DAE (تکنولوژی آیسین ژاپن) استفاده می‌کند.

• کالبدشکافی: این گیربکس از نوع تقه‌زنی پایین و تعویض دنده‌های نرم است. دارای دو حالت Sport (برای شتاب‌گیری بهتر) و Snow (برای حرکت در سطوح لغزنده) می‌باشد.
• سیستم خنک‌کننده: این گیربکس دارای یک رادیاتور روغن (خنک‌کن گیربکس) مجزا است که به رادیاتور اصلی خودرو متصل است.
• ساعت گیربکس: مغز متفکر این سیستم است که در صورت عدم تعویض به موقع روغن، دچار گرفتگی مجاری شده و باعث "تقه زدن" در هنگام تعویض دنده می‌شود.

۳. پلوس‌ها و گردگیرها

به دلیل طراحی جدید پلتفرم (IKP1)، طول پلوس‌های تارا با خودروهایی مثل پژو ۲۰۶ یا پارس متفاوت است.

• نکته: گردگیرهای پلوس تارا از نوع سیلیکونی با مقاومت بالا هستند، اما همیشه در سرویس‌های دوره‌ای آن‌ها را چک کنید؛ چون پارگی گردگیر و خروج گریس، باعث خرابی "سرپلوس" و هزینه‌های سنگین می‌شود.

۴. سیستم کلاچ هیدرولیک (در مدل دستی)

تارا دستی فاقد سیم کلاچ سنتی است و از سیستم پمپ هیدرولیک برای کلاچ‌گیری استفاده می‌کند.

• مزیت: کلاچ تارا همیشه نرم می‌ماند و نیاز به رگلاژ ندارد.
• نگهداری: این سیستم از مخزن روغن ترمز تغذیه می‌کند. اگر سطح روغن ترمز کم شود، ممکن است تعویض دنده با مشکل مواجه شود.

جدول راهنمای نگهداری فاز ۲ (تارا)

هشدار فنی برای تارا اتوماتیک:

گیربکس اتوماتیک تارا به شدت به نوع روغن حساس است. هرگز از روغن‌های معمولی ATF (مثل روغن گیربکس ۲۰۶) در آن استفاده نکنید. روغن تارا باید استاندارد AW-1 داشته باشد. تعویض روغن این گیربکس بهتر است با "دستگاه ساکشن مخصوص" انجام شود تا تمام روغن کهنه از داخل توربین (مبدل گشتاور) خارج شود.

 فاز ۳: هوش الکترونیک، شبکه مالتی‌پلکس و سنسورها

در تارا، اکثر فرامین برقی به صورت "دیجیتال" ارسال می‌شوند. این یعنی سیم‌کشی‌ها خلوت‌تر اما عیب‌یابی به دستگاه دیاگ وابسته‌تر شده است. تارا از نظر معماری برق، پیشرفته‌ترین خودروی تولید داخل (تا به امروز) محسوب می‌شود. در این خودرو از نسل جدید شبکه Multiplex و پروتکل‌های ارتباطی پیشرفته استفاده شده که به "معماری برق ۳۰۱" مشهور است.

۱. یونیت مرکزی BSI (مغز متفکر)

تارا دارای یک واحد کنترل مرکزی به نام BSI (نسخه جدید) است که در زیر داشبورد قرار دارد.

• کالبدشکافی: این یونیت تمام هماهنگی‌ها بین موتور، بدنه و سیستم‌های ایمنی را مدیریت می‌کند.
• نکته: BSI تارا بسیار هوشمند است؛ اگر لامپی با وات غیر استاندارد ببندید، سیستم برق را به صورت خودکار برای آن بخش قطع می‌کند تا از آتش‌سوزی جلوگیری کند.

۲. سیستم استارت دکمه‌ای و ورود بدون کلید (PEPS)

در مدل‌های V2 و V4 (اتوماتیک)، تارا مجهز به سیستم کی‌لس است.

• کالبدشکافی: شامل آنتن‌های فرکانس رادیویی در دستگیره‌ها و سپرها.
• ویژگی خاص: تارا دارای سیستم Power Windows و بستن خودکار سانروف با ریموت است.
• نکته نگهداری: اگر ریموت ضعیف شد، محل قرارگیری ریموت برای استارت اضطراری (در صورت اتمام باطری ریموت) معمولاً در کنسول میانی یا نزدیک ستون فرمان تعبیه شده است.

۳. فرمان برقی (EPS)

تارا به صورت استاندارد در تمامی تیپ‌ها دارای فرمان برقی است.

• کالبدشکافی: موتور برقی مستقیماً روی جعبه فرمان نصب شده و پمپ هیدرولیک کاملاً حذف شده است.
• مزیت: حذف بار هیدرولیک از روی موتور (افزایش حدود ۵ اسب‌بخار قدرت) و نرمی فوق‌العاده در ترافیک.
• سنسور زاویه فرمان: این سنسور اطلاعات را به سیستم پایداری (ESC) می‌فرستد تا در پیچ‌ها به حفظ تعادل خودرو کمک کند.

۴. سنسور نور و باران (Auto Light & Rain Sensor)

این سنسور در پشت آینه وسط چسبیده به شیشه جلو قرار دارد.

• عملکرد: به محض کم شدن نور محیط (مثل ورود به تونل) چراغ‌ها را روشن و به محض بارش باران، سرعت برف‌پاک‌کن را تنظیم می‌کند.
• نکته: هنگام تعویض شیشه جلو، حتماً باید از ژل مخصوص سنسور باران استفاده شود، در غیر این صورت سنسور از کار می‌افتد.

۵. سیستم مالتی‌مدیا و دوربین عقب

مانیتور تارا دارای پورت USB و قابلیت اتصال گوشی است.

• خطای رایج: گاهی به دلیل تداخل فرکانسی، سنسورهای دنده عقب بوق ممتد می‌زنند. این مشکل معمولاً با یک "آپدیت نرم‌افزاری" در نمایندگی حل می‌شود.

 جدول راهنمای الکترونیک و سنسورهای فاز ۳ (تارا)

 هشدار فنی: نصب لوازم جانبی (آپشن)

سیستم برق تارا بسیار حساس است. نصب هرگونه دزدگیر غیر سوکتی، هدلایت‌های بی‌کیفیت یا زنون‌های قدیمی می‌تواند باعث آسیب جدی به یونیت BCM یا BSI شود. برای تارا فقط از لوازم جانبی "سوکت فابریک" استفاده کنید.

فاز ۴: ایمنی و پایداری (جادوی ESC و شاسی)

تارا نه تنها در بدنه، بلکه در سیستم‌های ترمز و هدایت نیز یک سر و گردن از نسل‌های قبلی خود بالاتر است. تارا در این بخش مدعی‌ترین خودروی ایرانی است؛ چرا که برای اولین بار سیستم‌های پایداری جهانی را به صورت استاندارد در یک خودروی ملی ارائه کرده است. پلتفرم IKP1 در واقع نسخه ایرانیزه شده پلتفرم PF1 پژو-سیتروئن است که در خودروهایی مثل پژو ۳۰۱ و سیتروئن C3 به کار رفته است.

۱. سیستم کنترل پایداری الکترونیکی (ESC)

این مهم‌ترین ویژگی تارا است که آن را از دنا و شاهین متمایز می‌کند.

• کالبدشکافی: این سیستم شامل سنسورهای سرعت چرخ، سنسور زاویه فرمان و سنسور "شتاب جانبی" است.
• عملکرد: اگر در پیچ‌ها خودرو دچار انحراف شود (کم‌فرمانی یا بیش‌فرمانی)، سیستم ESC به صورت هوشمند روی هر چرخ به صورت جداگانه ترمز اعمال می‌کند تا خودرو به مسیر اصلی بازگردد.
• کلید ESP Off: روی داشبورد دکمه‌ای برای غیرفعال کردن این سیستم وجود دارد (فقط برای شروع حرکت در برف عمیق یا گل کاربرد دارد و در سرعت بالای ۵۰ کیلومتر به صورت خودکار دوباره فعال می‌شود).

۲. سیستم کنترل کشش (TCS) و کمکی حرکت در سربالایی (HSA)

• TCS: مانع از هرزگردی چرخ‌های جلو در هنگام شروع حرکت روی سطوح لغزنده می‌شود.
• HSA (کمکی سربالایی): در تارا اتوماتیک، وقتی در سربالایی ترمز را رها می‌کنید، سیستم به مدت ۲ تا ۳ ثانیه ترمز را نگه می‌دارد تا خودرو به عقب نرود و شما فرصت گاز دادن داشته باشید.

۳. ترمزهای دیسکی و سیستم‌های کمکی

تارا در هر چهار چرخ دارای ترمز دیسکی است.

• کالبدشکافی: دیسک‌های جلو از نوع خنک‌شونده بزرگ هستند. سیستم EBA (کمک ترمز اضطراری) در مواقعی که شما ناگهانی و با شدت ترمز می‌کنید، فشار ترمز را به حداکثر می‌رساند.
• لنت ترمز: لنت‌های تارا با پژو ۳۰۱ و سیتروئن C3 مشترک است.
• برند پیشنهادی: Textar یا Eliig (سرامیکی) برای ترمزگیری بی‌صدا و قوی.

۴. سیستم تعلیق و هندلینگ

تعلیق تارا برای جاده‌های ایران بهینه‌سازی شده و نسبت به پژو ۲۰۶ یا پارس، سواری بسیار نرم‌تر و پایدارتری دارد.

• جلو: مک‌فرسون ارتقایافته با بوش‌های بزرگتر برای جذب ضربات چاله.
• عقب: اکسل نیمه‌مستقل با تیر پیچشی تقویت‌شده.
• نکته فنی: پایداری تارا در سرعت‌های بالا به دلیل فاصله محوری (Wheelbase) زیاد آن است که باعث می‌شود در اتوبان‌ها خودرو بسیار "چسبنده" به نظر برسد.

۵. رینگ و لاستیک

• تارا دستی: رینگ ۱۵ اینچی فولادی با قالپاق (طرح خورشیدی).
• تارا اتوماتیک: رینگ ۱۵ اینچی آلومینیومی.
• سایز لاستیک: ۱۹۵/۶۵/۱۵.
• پیشنهاد: برای بهبود هندلینگ و ظاهر خودرو، بسیاری از مالکان از لاستیک ۲۰۵/۶۰/۱۵ استفاده می‌کنند که پایداری در پیچ‌ها را دوچندان می‌کند.

جدول راهنمای نگهداری فاز ۴ (تارا)

هشدار فنی: فرمان برقی و جلوبندی

فرمان برقی تارا نیاز به روغن ندارد، اما به ضربه حساس است. اگر با سرعت بالا به جدول برخورد کنید، ممکن است "سنسور گشتاور" داخل جعبه فرمان آسیب ببیند که منجر به سفت شدن فرمان یا لرزش آن می‌شود. در چنین شرایطی سیستم ترمز ABS و ESC نیز ممکن است به دلیل خطای زاویه فرمان، از کار بیفتند.

فاز ۵: سیستم‌های حیاتی (خنک‌کاری، تهویه و ایمنی غیرفعال)

در تارا، سیستم خنک‌کاری موتور TU5P به دلیل فشرده بودن محفظه موتور و استفاده از کاتالیزورهای بزرگتر، باید بسیار دقیق عمل کند.

۱. سیستم خنک‌کاری هوشمند

رادیاتور تارا با بهره‌گیری از تکنولوژی جدید، بازدهی حرارتی بالایی دارد.

• کالبدشکافی: منبع انبساط در تارا تحت فشار است و سیستم به گونه‌ای طراحی شده که کمترین میزان تبخیر آب را داشته باشد.
• فن‌های دو دور: موتور فن تارا بسیار کم‌صدا طراحی شده است. دور کند فن معمولاً در دمای ۹۷ درجه فعال می‌شود.
• نکته: هرگز از آب معمولی استفاده نکنید؛ سیستم CVVT موتور تارا به رسوبات آب بسیار حساس است و مجاری ظریف آن سریع مسدود می‌شود.

۲. تهویه مطبوع (نیمه‌اتوماتیک دیجیتال)

تارا به جای تنظیمات دستی مکانیکی، از یک پنل دیجیتال برای کنترل کولر و بخاری استفاده می‌کند.

• کالبدشکافی: در این سیستم، شما دما را به صورت دیجیتال تنظیم می‌کنید، اما جهت باد همچنان ممکن است به صورت الکترو-مکانیکی تغییر کند.
• کمپرسور کولر: تارا از نسل جدید کمپرسورهای با ظرفیت متغیر استفاده می‌کند که در هنگام شتاب‌گیری، بار کمتری به موتور وارد می‌کنند تا افت توان حس نشود.
• فیلتر کابین: فیلتر کابین تارا زیر درپوش پلاستیکی سمت شاگرد (خارج از اتاق، زیر برف‌پاک‌کن) قرار دارد. تعویض آن برای جلوگیری از بوی نامطبوع و بهبود پرتاب باد ضروری است.

۳. کیسه‌های هوا (Airbags)

ایمنی تارا یکی از نقاط قوت اصلی آن است.

• تارا دستی: دارای ۲ ایربگ (راننده و سرنشین جلو).
• تارا اتوماتیک (نسخه V2 و V4): دارای ۴ ایربگ (۲ عدد جلو و ۲ عدد جانبی در پشتی صندلی‌ها).
• نکته حیاتی: سنسورهای ضربه جانبی تارا بسیار حساس هستند. در هنگام نصب سیستم صوتی یا دزدگیر، نباید به سیم‌کشی‌های زرد رنگ (مخصوص ایربگ) دست زد.

۴. سیستم ضد سرقت (ایموبلایزر نسل جدید)

تارا از پروتکل‌های رمزنگاری پیشرفته‌تری نسبت به خانواده پژو ۲۰۶ استفاده می‌کند.

• کالبدشکافی: تراشه داخل سوئیچ تارا با نود مرکزی (BSI) در یک شبکه امن تبادل داده می‌کند که سرقت خودرو از طریق هک کردن سیستم برق را بسیار دشوار می‌کند.

۵. سیستم TPMS (پایش فشار باد تایرها)

تارا به صورت استاندارد دارای سیستم پایش باد لاستیک است.

• عملکرد: این سیستم در تارا معمولاً از نوع "غیرمستقیم" است؛ یعنی با استفاده از سنسورهای ABS و محاسبه سرعت دوران چرخ‌ها، تشخیص می‌دهد که کدام چرخ کم‌باد شده است.
• راهکار: بعد از تنظیم باد لاستیک‌ها، حتماً باید از طریق تنظیمات مانیتور یا دکمه مخصوص، سیستم را Reset کنید تا چراغ هشدار خاموش شود.

جدول راهنمای نگهداری فاز ۵ (تارا)

نکته طلایی: صدای سوپاپ در استارت سرد

در تارا، به دلیل وجود سیستم CVVT، طبیعی است که در چند ثانیه اول استارت سرد (مخصوصاً در زمستان) صدای کمی از سوپاپ‌ها شنیده شود تا روغن به بالای سرسیلندر برسد. اما اگر این صدا بیش از ۳۰ ثانیه طول کشید، نشان‌دهنده نامناسب بودن غلظت روغن موتور است.

فاز ۶: بدنه (ورق‌های GNE)، تریم داخلی و استانداردهای نهایی

تارا اولین خودروی ایرانی است که در بدنه آن از ورق‌های فولاد با استحکام بالا (High Strength Steel) استفاده شده که علاوه بر کاهش وزن، ایمنی در تصادفات را به شدت افزایش داده است.

۱. بدنه و تکنولوژی ورق‌ها

تارا از ورق‌های گالوانیزه و فولادهای دوفازی ساخته شده است.

• کالبدشکافی: ستون‌های B و شاسی تارا به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در تصادفات جانبی، کمترین تغییر شکل را داشته باشند.
• رنگ بدنه: ایران‌خودرو برای تارا از طیف رنگ‌های جدید و باکیفیت‌تر (مثل آبی کبود یا نقره‌ای تیتانیوم) استفاده می‌کند. به دلیل ضخامت استاندارد رنگ، استفاده از پوشش نانو سرامیک برای محافظت در برابر آفتاب‌سوختگی و خط و خش‌های سطحی به شدت توصیه می‌شود.

۲. تریم داخلی و راحتی کابین

کابین تارا فضای بسیار جاداری دارد (به‌ویژه در بخش پاهای سرنشینان عقب).

• داشبورد: طراحی داشبورد تارا مینیمال و اروپایی است. در مدل‌های اتوماتیک، بخش‌هایی از آن با چرم مصنوعی پوشیده شده است.
• عایق‌بندی صوتی (Acoustics): تارا نسبت به دنا، صدای موتور کمتری را در دورهای پایین به کابین منتقل می‌کند. برای حفظ این سکوت، مراقب باشید که لایه‌های لاستیکی دور درب‌ها (نوار در) خشک نشوند؛ استفاده از مقدار کمی وازلین یا اسپری سیلیکون هر ۶ ماه یکبار، عمر آن‌ها را دوبرابر می‌کند.

۳. استاندارد روغن موتور (بسیار مهم برای TU5P)

همان‌طور که در فاز اول اشاره شد، موتور تارا به دلیل داشتن CVVT و پمپ روغن متغیر، به روغن‌های "فوق روان" نیاز دارد.

• گرید پیشنهادی: روغن 5W-30 با سطح کیفی API SN.
• برندهای برتر:
  1. ایرانول سوپر رونیا (5W-30): مخصوص خودروهای مدرن.
  2. بهران سوپر رانا: کیفیت پایدار برای فصول مختلف.
  3. توتال (Total 9000): اگر نسخه اصلی باشد، بهترین هماهنگی را با این موتور دارد.
• زمان تعویض: حداکثر هر ۸,۰۰۰ کیلومتر.

۴. روشنایی و چراغ‌های عقب (Linked Tail Lights)

طراحی چراغ عقب تارا که به صورت یکپارچه است، یکی از شاخصه‌های اصلی آن است.

• نکته: در مدل‌های جدید، گرافیک این چراغ‌ها تغییر کرده است. اگر یکی از ال‌ئی‌دی‌های نوار وسط بسوزد، معمولاً نیاز به باز کردن کل یونیت چراغ توسط متخصص است.
• دی‌لایت (Daylight): چراغ‌های روز تارا از لحظه استارت روشن می‌شوند. این لامپ‌ها عمر طولانی دارند اما در برابر نوسانات شدید باطری حساس هستند.

۵. صندوق عقب (حجیم‌ترین در کلاس خود)

تارا با داشتن ۶۴۰ لیتر فضا، یکی از بزرگترین صندوق‌های عقب را در میان سدان‌های هم‌رده دارد.

• آپشن سنسور پایی (Kick Sensor): در برخی مدل‌های V4، صندوق با حرکت پا زیر سپر باز می‌شود. سنسور این سیستم در بخش میانی زیر سپر است و باید تمیز نگه داشته شود تا به درستی عمل کند.

جدول راهنمای نهایی مصرفی‌های تارا

جمع‌بندی طلایی برای دارندگان تارا:

تارا خودرویی است که بر پایه مهندسی روز اروپا (پلتفرم پژو ۳۰۱) ساخته شده است. بزرگترین اشتباه در مورد این خودرو، استفاده از قطعات و روغن‌های قدیمی (مربوط به دوران ۴۰۵ و پارس) است. اگر از روغن 5W-30 استفاده کنید و به سیستم‌های الکترونیکی آن (با نصب لوازم غیر استاندارد) فشار نیاورید، تارا یکی از بی‌دردسرترین و ایمن‌ترین تجربه‌های رانندگی را در ایران به شما هدیه می‌دهد.