سیم گاز یا کابل دریچه گاز (Throttle Cable) در خودروهای با سیستم پدال گاز مکانیکی، وظیفه انتقال فرمان راننده از پدال گاز به دریچه گاز (Throttle Body) یا کاربراتور را بر عهده دارد. سلامت این سیم برای پاسخگویی دقیق و سریع موتور به فرمان راننده حیاتی است.
۱. علائم اصلی فرسودگی و خرابی سیم گاز
تشخیص به موقع فرسودگی سیم گاز از بروز مشکلات در شتاب‌گیری و مصرف سوخت جلوگیری می‌کند.
علامت فرسودگی | شرح و دلیل |
سفت شدن پدال گاز | رایج‌ترین علامت. ناشی از خشکی، زنگ‌زدگی یا پارگی جزئی غلاف سیم است که باعث افزایش اصطکاک و حرکت سخت پدال می‌شود. |
عدم برگشت سریع پدال | پس از رها کردن پدال گاز، پدال کند برمی‌گردد یا اصلاً برنمی‌گردد. این امر می‌تواند منجر به دور گرفتن ناخواسته موتور شود که بسیار خطرناک است. |
لقی بیش از حد پدال | اگر در ابتدای فشردن پدال، پدال آزاد حرکت کند و دریچه گاز باز نشود، نشان‌دهنده شل شدن یا کش آمدن سیم است که پاسخگویی موتور را کاهش می‌دهد. |
پاره شدن سیم | در اثر فرسودگی نهایی، سیم پاره شده و موتور در دور آرام (Idle) می‌ماند یا در همان لحظه پارگی خاموش می‌شود و خودرو قادر به حرکت نیست. |
دور موتور نامنظم | به دلیل عدم باز و بسته شدن صحیح دریچه گاز یا گیر کردن جزئی سیم، دور موتور در حالت درجا نامنظم می‌شود. |
۲. مراحل مکانیکی تعویض سیم گاز
تعویض سیم گاز نسبتاً ساده است و اغلب توسط خود مالک خودرو قابل انجام است.
مرحله ۱: دسترسی به دریچه گاز (زیر کاپوت)
- قطع برق: برای ایمنی، ترمینال منفی باتری را جدا کنید.
- باز کردن اتصالات: اگر در مسیر دسترسی به دریچه گاز (Throttle Body) لوله‌های هواکش یا فیلتر هوا قرار دارند، آن‌ها را باز کرده و کنار بگذارید.
- جدا کردن از دریچه گاز:
- سیم گاز در انتهای خود دارای یک قطعه فلزی کوچک (توپی) است که در اهرم دریچه گاز قرار می‌گیرد.
- با چرخاندن اهرم دریچه گاز، سیم را از آن خارج کنید.
- غلاف پلاستیکی سیم معمولاً توسط یک گیره یا مهره تنظیم در کنار دریچه گاز ثابت شده است. گیره یا مهره را باز کرده و سیم را کاملاً آزاد کنید.
مرحله ۲: جدا کردن از پدال گاز (داخل کابین)
- دسترسی به پدال: زیر داشبورد و محل پدال‌های خودرو بروید.
- جدا کردن از پدال:
- سیم گاز در انتهای خود به پدال گاز متصل است. این اتصال معمولاً از طریق یک پین، گیره پلاستیکی یا یک قلاب ساده است.
- اتصال را باز کرده و سیم را از پدال جدا کنید.
- خارج کردن سیم: غلاف سیم گاز از طریق یک سوراخ در فایروال (دیوار آتش) بین موتور و کابین عبور کرده است.
- خارج کردن کامل: سیم قدیمی را به آرامی از محفظه موتور خارج کنید.
مرحله ۳: نصب سیم گاز جدید
- هدایت سیم: سیم گاز جدید را از طریق سوراخ فایروال به داخل کابین و محفظه موتور هدایت کنید.
- اتصال به پدال: ابتدا سر سیم را در داخل کابین به پدال گاز وصل کنید و مطمئن شوید که اتصال محکم است.
- ثابت کردن غلاف: غلاف سیم را در محل خروجی فایروال محکم کنید تا از حرکت آن جلوگیری شود.
- اتصال به دریچه گاز: سر سیم را به اهرم دریچه گاز وصل کرده و غلاف سیم را در محل گیره یا مهره تنظیم در کنار دریچه گاز محکم کنید.
۳. نکات مهم در تنظیم سیم گاز
پس از نصب، تنظیم صحیح سیم گاز برای عملکرد بهینه خودرو ضروری است.
الف) هدف از تنظیم
هدف این است که سیم نه آنقدر سفت باشد که دریچه گاز در حالت آزاد کمی باز بماند (باعث افزایش دور آرام) و نه آنقدر شل باشد که پدال قبل از باز کردن دریچه گاز، لقی زیادی داشته باشد.
ب) روش تنظیم (لقی آزاد)
- محل تنظیم: تنظیم سیم گاز توسط مهره تنظیم قرار گرفته در نزدیکی دریچه گاز (زیر کاپوت) انجام می‌شود.
- لقی آزاد: سیم باید دارای کمی لقی آزاد (Free Play) باشد. این لقی معمولاً حدود 2 تا 3 میلی‌متر است. برای تست، سیم را با انگشت در نزدیکی دریچه گاز بکشید؛ باید قبل از شروع حرکت اهرم دریچه گاز، کمی آزادی حرکت داشته باشد.
- تنظیم:
- برای کاهش لقی (سفت کردن): مهره تنظیم را در جهت سفت شدن (دور کردن غلاف از اهرم دریچه گاز) بپیچانید.
- برای افزایش لقی (شل کردن): مهره تنظیم را در جهت شل شدن بپیچانید.
- تست نهایی:
- تست دور آرام: موتور را روشن کرده و مطمئن شوید که دور آرام در حالت استاندارد و بدون افزایش غیرعادی است.
- تست پدال: پدال گاز را کاملاً فشار داده و مطمئن شوید که دریچه گاز تا زاویه کامل باز شدن حرکت می‌کند (اگر دریچه گاز تا انتها باز نشود، توان موتور کاهش می‌یابد).
- تست برگشت: پس از رها کردن پدال، دریچه گاز باید فوراً و به صورت کامل بسته شود.
نکته: سیم گاز باید در تمام مسیر خود از گیر کردن یا تماس با قطعات داغ موتور مانند منیفولد اگزوز کاملاً دور باشد تا از آسیب دیدن غلاف و پارگی سیم جلوگیری شود.
