کامیون‌های کمپرسی بنز (مرسدس بنز) سال‌هاست که ستون فقرات حمل و نقل سنگین و پروژه‌های عمرانی در ایران بوده‌اند. این مدل‌ها که عمدتاً توسط شرکت ایران خودرو دیزل (IKD) تولید و مونتاژ می‌شوند، به دلیل دوام بالا، سادگی تعمیرات و دسترسی آسان به قطعات یدکی، همچنان سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار دارند.
۱. معرفی مدل‌های اصلی و تولید داخلی
در بازار ایران، دو مدل اصلی کمپرسی بنز (با نام‌های رایج "تک" و "جفت") همچنان پرطرفدار هستند و نسل‌های قدیمی و جدیدتر در کنار هم عرضه شده‌اند:
الف) بنز Axor (اکسور)
- نسل جدیدتر و پیشرفته‌تر: اگرچه اکسور در مقایسه با آکسور و آکتروس، نسل قدیمی‌تری محسوب می‌شود، اما در ایران به عنوان یک مدل نسبتاً مدرن و با امکانات رفاهی بیشتر در مقایسه با نسل مایلر/ده‌تن شناخته می‌شود.
- وضعیت تولید: تولید این مدل در سال‌های اخیر کم شده یا متوقف شده است و اغلب نمونه‌های موجود در بازار مربوط به سال‌های گذشته یا مدل‌های وارداتی خاص هستند.
ب) بنز L (مایلر / ده تن)
- نام‌های رایج: بنز ده چرخ (جفت)، بنز تک (تک محور).
- وضعیت تولید: اگرچه خط تولید مدل‌های کلاسیک بنز L متوقف شده است، اما پلتفرم آن با تغییراتی تحت عنوان بومی‌سازی یا مدل‌های جدیدتر ساده‌شده همچنان در ایران‌خودرو دیزل و شرکت‌های زیرمجموعه حضور داشته یا قطعات آن در بازار فراوان است. این مدل‌ها به دلیل توانایی بالا در مسیرهای سخت و هزینه نگهداری پایین، همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند.
۲. مشخصات فنی، ظرفیت بار و عملکرد
مدل | نوع محور | قدرت موتور (اسب بخار) | استاندارد آلایندگی | ظرفیت بارگیری اسمی | ویژگی فنی کلیدی |
بنز L تک (تک محور) | 4times2 | 240 تا 280 | یورو 2 (در مدل‌های قدیمی) | 19 تن (وزن ناخالص) | موتور OM355 (بسیار بادوام و ساده) |
بنز L جفت (دو محور) | 6times4 | 280 تا 330 | یورو 2 / یورو 3 | 26 تن (وزن ناخالص) | دیفرانسیل قوی و مناسب برای معادن و جاده‌های صعب‌العبور |
بنز Axor | 6times4 | 330 تا 400 | یورو 3 به بالا | 26 تا 33 تن | ترمزهای دیسکی، گیربکس‌های پیشرفته‌تر |
- ظرفیت واقعی بارگیری: ظرفیت بارگیری واقعی در کمپرسی‌ها اغلب به دلیل نوع بار و مقررات جاده‌ای متفاوت است، اما این خودروها به دلیل توانایی شاسی بالا، در عمل در جاده‌های خارج شهری بارهای سنگینی را تحمل می‌کنند.
- موتور OM355: این موتور در بنزهای L، یک موتور شش سیلندر خطی دیزلی با تزریق مستقیم است که به دلیل طراحی ساده، مقاومت در برابر سوخت نامرغوب و قابلیت تعمیر آسان در هر کارگاهی مشهور است.
۳. قیمت‌های حدودی در بازار ایران (آبان 1404)
تعیین قیمت دقیق برای کامیون‌های بنز تولید داخلی دشوار است زیرا قیمت‌ها به شدت تحت تأثیر سال تولید، میزان کارکرد، مدل دقیق موتور (ده‌تن، L2624 و...) و به‌خصوص نوسانات بازار و تحریم‌ها قرار دارند.
- بنز L (ده‌تن/مایلر) مدل‌های قدیمی‌تر (1370 تا 1385):
- تک محور: بین 1.5 تا 3 میلیارد تومان
- جفت محور: بین 2.5 تا 4 میلیارد تومان
- بنز L مدل‌های اواخر تولید و بهینه‌شده (1385 به بعد):
- قیمت‌ها می‌توانند تا 5 میلیارد تومان یا بیشتر برسند.
- بنز Axor (در صورت موجود بودن و مدل‌های کارکرده):
- به دلیل مدرن‌تر بودن، قیمت این مدل‌ها از 6 تا 10 میلیارد تومان یا بیشتر متغیر است.
۴. امکانات رفاهی و ایمنی (نکته مهم)
یکی از تفاوت‌های اصلی مدل‌های کلاسیک (بنز L) با کامیون‌های روز دنیا و مدل‌های جدیدتر بنز، در امکانات رفاهی و ایمنی است.
الف) بنز L (مایلر/ده‌تن)
- رفاهی: امکانات رفاهی بسیار محدود و پایه است. کابین‌ها اغلب تنگ، پر سر و صدا و فاقد سیستم‌های تهویه پیشرفته هستند. صندلی راننده معمولاً از نوع بادی نیست و برای مسافت‌های طولانی ارگونومی ضعیفی دارد.
- ایمنی: فاقد سیستم‌های ایمنی مدرن مانند ترمز ضد قفل (ABS) (در مدل‌های قدیمی) و سیستم‌های کنترل پایداری (ESP) هستند. ترمزها معمولاً از نوع کاسه‌ای هستند که در شرایط سخت به خوبی ترمزهای دیسکی عمل نمی‌کنند.
ب) بنز Axor
- رفاهی: دارای کابین بزرگتر و ارگونومی بهتر، صندلی راننده بادی، سیستم تهویه مطبوع پیشرفته‌تر و برخی امکانات الکترونیکی ابتدایی است که سواری راحت‌تری را فراهم می‌کند.
- ایمنی: مجهز به ABS و در برخی مدل‌ها ASR (سیستم کنترل لغزش) هستند. ترمزها معمولاً در محورهای جلو و عقب از نوع دیسکی هستند که عملکرد ترمزگیری بسیار بهتری دارند.
نکته نهایی
انتخاب کامیون بنز در ایران، اغلب بر اساس هزینه چرخه عمر (طول عمر بالا و سادگی تعمیر) و نه امکانات رفاهی صورت می‌گیرد. مدل‌های قدیمی‌تر و ساده‌تر، همچنان به عنوان "اسب کارهای" ارزان‌تر و قابل اطمینان در شرایط سخت کاری ایران شناخته می‌شوند.
