نیسان پاترول، به‌ویژه مدل‌های رایج در ایران (سری Y60 و Y61 با موتورهای Z24 و P40 که توسط پارس خودرو مونتاژ می‌شدند)، یک اسطوره واقعی در جامعه آفرود ایران است. این خودرو به دلیل شاسی مستقل مستحکم، سیستم 4WD قابل اطمینان و ساختار ساده، یک بستر عالی برای تیونینگ آفرود محسوب می‌شود. با این حال، به دلیل عمر بالا، مشکلات فنی خاص خود را دارد که در آفرود تشدید می‌شوند.
۱. نحوه رانندگی آفرود با نیسان پاترول
رانندگی موفق با پاترول در مسیرهای خارج جاده، نیازمند استفاده صحیح از قابلیت‌های مکانیکی آن و توجه به اصول آفرود است.
الف) استفاده از سیستم چهار چرخ متحرک (4WD)
پاترول دارای دو حالت اصلی چهار چرخ متحرک است:
- 4H (چهار چرخ سبک):
- کاربرد: برای رانندگی در مسیرهای لغزنده با چسبندگی کم (مانند جاده‌های خاکی خیس، شن یا برف) و با سرعت متوسط.
- روش استفاده: دنده کمکی را در حالت 4H قرار دهید. در این حالت گشتاور موتور به هر چهار چرخ منتقل می‌شود، اما دور موتور بدون ضریب کاهش اضافی است.
- 4L (چهار چرخ سنگین):
- کاربرد: برای عبور از موانع سخت، شیب‌های بسیار تند، صخره‌نوردی، و رانندگی در گل و لای عمیق که نیاز به حداکثر قدرت و گشتاور است.
- روش استفاده: خودرو را کاملاً متوقف کنید، گیربکس را در حالت خلاص (N) قرار دهید، سپس دنده کمکی را در حالت 4L بگذارید. این حالت به دلیل افزایش ضریب دنده، گشتاور را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
ب) تکنیک‌های رانندگی خاص آفرود
- در شن و ماسه: فشار باد لاستیک‌ها را کاهش دهید (15 تا 20 psi برای لاستیک‌های آفرودی). با دنده سنگین (مثلاً 4H یا 4L) و سرعت نسبتاً ثابت حرکت کنید. از گاز دادن‌های ناگهانی و ترمزهای شدید که باعث فرو رفتن بیشتر خودرو می‌شود، پرهیز کنید.
- در سربالایی‌های تند: از 4L استفاده کنید. قبل از شروع شیب، سرعت و دنده مناسب را انتخاب کنید و تا نوک شیب بدون تعویض دنده حرکت کنید تا گشتاور حفظ شود.
- در سنگلاخ و صخره: با دنده سنگین و کمترین سرعت ممکن حرکت کنید (اصطلاحاً "خزیدن"). فرمان را محکم بگیرید و از قرار دادن انگشت شست داخل غربیلک خودداری کنید، زیرا برخورد با سنگ می‌تواند فرمان را بچرخاند و به دست شما آسیب بزند.
۲. ایرادات عمده نیسان پاترول در کاربری آفرود
به دلیل قدیمی بودن مدل‌های موجود در ایران، پاترول در هنگام استفاده سنگین آفرود، مستعد مشکلات خاصی است که باید قبل از سفر برطرف شوند.
الف) مشکلات مکانیکی عمومی (ناشی از عمر بالا)
- مصرف سوخت بسیار بالا: به‌ویژه در مدل‌های ۶ سیلندر و در ترافیک شهری (تا 20 لیتر در هر 100 کیلومتر).
- ضعف سیستم ترمز: فاقد ABS و در بسیاری از موارد به دلیل فرسودگی، ترمز ضعیفی دارد که در سراشیبی‌ها و مواقع اضطراری بسیار خطرناک است.
- خشکی و پرش کابین: سیستم تعلیق فنر تخت سنتی (به ویژه در عقب) سواری خشکی دارد که در مسیرهای ناهموار به شدت محسوس است.
- زنگ‌زدگی و پوسیدگی شاسی و بدنه: در نمونه‌های قدیمی یا آن‌هایی که در مناطق مرطوب کار کرده‌اند، شاسی و نقاط اتصال بدنه مستعد خوردگی عمیق هستند.
ب) ایرادات مرتبط با آفرود و موتور (موتور P40)
- مشکلات حرارتی (جوش آوردن): موتورهای ۶ سیلندر P40 به دلیل طراحی قدیمی سیستم خنک‌کاری و حساسیت بلوک سیلندر، در فشارهای بالای آفرود یا سربالایی‌های طولانی مستعد جوش آوردن و خرابی واشر سرسیلندر هستند.
- نشتی روغن: به دلیل فرسودگی گسکت‌ها و کاسه‌نمدها، نشتی روغن از موتور، گیربکس و دیفرانسیل‌ها در نمونه‌های پرکارکرد شایع است.
- فرسودگی دیفرانسیل و پلوس‌ها: استفاده مکرر از دنده سنگین (4L) و فشار ناگهانی بر پُلوس‌ها، می‌تواند منجر به فرسودگی زودهنگام مفاصل انتقال نیرو و دیفرانسیل‌ها شود.
۳. شیوه‌های رفع ایرادات و تقویت برای آفرود
بازسازی و تقویت پاترول یک فرآیند معمول و ضروری برای آفرودسواران است که در چند مرحله انجام می‌شود.
بخش خودرو | ایراد عمده | شیوه رفع و تقویت |
موتور و سوخت | مصرف بالا و ضعف حرارتی | انژکتور کردن: تبدیل سیستم کاربراتور به انژکتور برای کاهش مصرف و افزایش قدرت. تقویت سیستم خنک‌کاری: نصب رادیاتور بزرگتر و فن‌های برقی با دبی بالاتر. |
تعلیق و پایداری | خشکی و تکان شدید | نصب کیت ارتفاع استاندارد: افزایش ارتفاع ملایم و تعویض فنرهای تخت با فنرهای شمش پارابولیک یا در برخی موارد تبدیل به فنر لول (تغییرات اساسی). نصب کمک فنرهای گازی آفرودی با کیفیت بالا. |
ایمنی و ترمز | ضعف ترمز | تقویت ترمز: تعویض دیسک‌ها و کالیپرها با نمونه‌های قوی‌تر (مانند ترمزهای بزرگتر نیسان رونیز یا پیکاپ) و استفاده از لنت‌های سرامیکی/فلزی. |
انتقال قدرت | فرسودگی دیفرانسیل | نصب قفل دیفرانسیل (Lockers): نصب قفل دیفرانسیل‌های ARB یا مشابه، قدرت آفرود را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. سرویس دوره‌ای دقیق: تعویض روغن دیفرانسیل و گیربکس پس از هر سفر پرفشار (به‌ویژه بعد از عبور از آب). |
بدنه و محافظت | پوسیدگی | بازسازی کامل بدنه و شاسی: رفع تمامی پوسیدگی‌ها و زیرسازی. نصب سینی محافظ زیرین (Skid Plate): برای حفاظت از کارتل روغن و دیفرانسیل‌ها در مسیرهای سنگی. |
با وجود عمر بالا و هزینه‌های نگهداری خاص، پاترول همچنان یک انتخاب محبوب برای آفرودسواران ایرانی است. با سرمایه‌گذاری مناسب در تقویت تعلیق، بهینه‌سازی موتور و ارتقاء ایمنی، می‌توان این خودروی کلاسیک را به یک ماشین آفرود بسیار توانمند و قابل اعتماد تبدیل کرد.
