این بخش به بررسی عیوب رایج در خودروهای تولیدی شرکت سایپا، شامل خانواده پراید (قدیمی‌ترین پلتفرم) و محصولات جدیدتر بر پایه پلتفرم X200 (تیبا، ساینا، کوییک) می‌پردازد. این خودروها عمدتاً به دلیل کیفیت مونتاژ پایین و سیستم‌های برقی و سوخت‌رسانی حساس دچار مشکل می‌شوند.
۱. عیوب عمده در پراید (پلتفرم S81/X100)
پراید، با پلتفرم بسیار قدیمی و موتورهای سری B3/M13، سابقه طولانی در مشکلات مکانیکی و ایمنی دارد.
الف) مشکلات رایج پیشرانه و گیربکس
عیب شایع | نحوه تشخیص اولیه | روش تعمیر رایج |
ضعف بدنه گیربکس و دنده‌برنجی‌ها | سخت جا رفتن دنده (به‌ویژه دنده یک و عقب)، صدای زوزه در سرعت‌های بالا (نشان‌دهنده خرابی بلبرینگ‌ها). | تعویض دنده‌برنجی‌ها، تعویض واسکازین با گرید مناسب و در موارد حاد، تعویض کامل گیربکس. |
مصرف سوخت بالا و خام‌سوزی | بوی بنزین خام از اگزوز، نوسان دور موتور، عدم شتاب‌گیری مناسب. | تعویض یا سرویس سنسور اکسیژن، تعویض شمع و وایر با کیفیت و تنظیم ECU با دیاگ. |
لرزش و لقی دسته موتور | لرزش شدید در حالت درجا، صدای تق‌تق هنگام حرکت اولیه یا تعویض دنده. | تعویض هر سه دسته موتور (ترجیحاً با نوع سفت‌تر). |
ب) مشکلات شاسی، بدنه و ایمنی
- ضعف شدید جلوبندی: به دلیل سبکی خودرو، سیبک‌ها، طبق‌ها و میل موج‌گیر به سرعت دچار لقی و خرابی می‌شوند.
- ایمنی پایین در تصادف: ضعف ساختاری در شاسی و ستون‌ها.
- مشکلات ترمز: قفل کردن ناگهانی ترمز یا عملکرد ضعیف آن (ناشی از کیفیت پایین لنت و کاسه چرخ‌ها).
۲. عیوب عمده در تیبا، ساینا و کوییک (پلتفرم X200)
این خودروها با موتور M15 (نسخه ارتقاء یافته موتور پراید) عملکرد بهتری نسبت به پراید دارند، اما دارای عیوب مونتاژی و فنی خاص خود هستند.
الف) مشکلات رایج پیشرانه و گیربکس
عیب شایع | نحوه تشخیص اولیه | روش تشخیص و عیب‌یابی |
مشکلات برقی و سنسوری شایع | روشن شدن چراغ چک، نوسان آمپر آب، دور موتور ناپایدار (به‌ویژه در حالت درجا). | دیاگ زدن برای خواندن کدهای خطای سنسور میل سوپاپ، سنسور دور موتور یا مپ سنسور (MAP). |
نقص در پمپ بنزین و فیلتر | صدای زوزه بلند از محفظه باک (پمپ بنزین)، ریپ زدن یا خاموش شدن در سربالایی‌ها. | تست فشار پمپ بنزین (باید در محدوده 3.5 تا 4 بار باشد). |
مشکلات گیربکس | همان مشکلات سفت جا رفتن دنده رایج در پراید (به دلیل شباهت ساختاری گیربکس). | بررسی لقی و خلاص بودن کابل‌های دنده، تست واسکازین. |
ب) مشکلات رایج کابین و سیستم تعلیق
- کیفیت پایین کابین و صداهای اضافه: صدای جیرجیر از داشبورد، سقف یا ستون‌ها ناشی از مونتاژ ضعیف.
- عیب‌یابی: اعمال فشار روی پنل‌ها در حال رانندگی، استفاده از اسپری‌های روان‌کننده یا واشرگذاری لاستیکی در محل اتصال پنل‌ها.
- ضعف کمک‌فنرها و کوبش: در هر سه مدل، سیستم تعلیق خشک و صدای کوبش کمک‌ها، به‌خصوص در چرخ‌های عقب رایج است.
- تشخیص: بررسی نشتی روغن از کمک‌ها، و تست سلامت بالشتک لاستیکی زیر کمک (کمک استاپ).
- نقص در سیستم کولر: عملکرد ضعیف کولر در دماهای بالا یا نشتی گاز مبرد.
۳. روش‌های تعمیر متداول
تعمیرات در خانواده X200 معمولاً بر محور سنسورها و بهبود مونتاژ قطعات است.
الف) تعمیرات پیشرانه و برقی (M13/M15)
- رفع خطاهای سنسوری:
- بررسی سیم‌کشی: اغلب قطع یا سولفاته شدن سوکت‌های سنسورها (به‌ویژه سنسور میل سوپاپ و MAP) عامل خطا هستند. تمیز کردن سوکت‌ها یا تعویض سیم‌کشی معیوب.
- در صورت خرابی سنسور، تعویض آن با نمونه‌های استاندارد (اغلب برندهای داخلی دارای نوسان کیفیت هستند).
- بهبود سیستم سوخت‌رسانی:
- تعویض فیلتر بنزین به صورت دوره‌ای (بسیار مهم).
- تعویض پمپ بنزین در صورت تولید صدای غیرعادی (زوزه شدید) یا کاهش فشار بنزین.
ب) بهبود جلوبندی و کابین
- رفع کوبش و خشکی:
- تعویض کمک‌فنرها با نمونه‌های گازی یا با کیفیت بالاتر.
- تعویض بوش‌های طبق و میل موج‌گیر و استفاده از بوش‌های مقاوم‌تر.
- رفع صداهای کابین:
- باز کردن بخش‌های صدا دهنده (مانند پنل پشت آمپر یا دریچه‌های هوا) و استفاده از فوم نازک یا نمد پشت چسب‌دار در نقاط تماس قطعات پلاستیکی برای حذف لقی.
- تعمیر گیربکس: در صورت صدای زوزه، باز کردن گیربکس و تعویض بلبرینگ شفت ورودی و خروجی (اصلی‌ترین منبع زوزه).
نکته کلیدی: در خانواده پراید، تیبا و ساینا، بازرسی دوره‌ای سیبک‌ها و ترمزها به دلیل اهمیت بالای ایمنی و کیفیت پایین قطعات، حیاتی است.
