خودروهای سمند و دنا، که بر روی پلتفرم توسعه‌یافته X7 (مشتق از Peugeot 405) بنا شده‌اند، بخش بزرگی از تولیدات ایران‌خودرو را تشکیل می‌دهند. عیوب این خودروها ترکیبی از مشکلات پلتفرم اصلی پژو و نقص‌های مربوط به پیشرانه‌های جدیدتر نظیر EF7 (موتور ملی) و TU5 است.
۱. عیوب عمده در سمند و دنا
عیوب این خانواده خودرویی، به‌ویژه در نسخه‌های مجهز به موتور ملی (EF7)، بیشتر در بخش‌های موتور و سیستم خنک‌کاری است.
الف) مشکلات رایج پیشرانه و سیستم خنک‌کاری
موتور | عیب شایع | نحوه تشخیص اولیه |
EF7 (موتور ملی) | ضعف در سیستم خنک‌کاری و نشتی آب | کاهش مکرر آب از منبع انبساط، نشتی آب از پوسته ترموستات (که غالباً پلاستیکی است) و نقص در رادیاتور بخاری. |
EF7 | صدای سوپاپ و تایپیت‌ها (به خصوص در زمان استارت سرد) | شنیدن صدای شق‌شق یا تیک‌تیک بلند از سرسیلندر، که نشان‌دهنده نقص در تایپیت‌های هیدرولیکی یا کمبود فشار روغن در این قسمت است. |
EF7 | خرابی دائم سنسور اکسیژن | افزایش ناگهانی مصرف سوخت و خام‌سوزی، روشن شدن چراغ چک، و بوی بنزین از اگزوز. |
XU7/TU5 (مدلهای پایه سمند و دنا) | همان مشکلات واشر سرسیلندر (XU7) و برقی/سنسوری (TU5) رایج در پژو. | قاطی شدن آب و روغن (XU7)، گاز نخوردن و ریپ زدن (TU5). |
ب) مشکلات رایج تعلیق و جلوبندی
- صدای کمک‌های عقب: در سمند و دنا، به‌ویژه هنگام حمل بار یا عبور از ناهمواری‌های تند، صدای کوبش یا لَق‌لَق از کمک‌های عقب رایج است.
- تشخیص: بررسی سلامت بوش‌های کمک فنر و لاستیک‌های زیر فنر در سیستم تعلیق عقب.
- ضعف سیبک فرمان و طبق‌ها: به دلیل وزن بالاتر سمند نسبت به 405، جلوبندی تحت فشار بیشتری قرار دارد و خرابی سیبک‌های زیر و بوش‌های طبق بیشتر مشاهده می‌شود.
- تشخیص: لقی فرمان، شنیدن صدای تق‌تق هنگام دور زدن و سایش غیریکنواخت لاستیک‌ها.
ج) مشکلات بدنه و سیستم برقی مالتی‌پلکس (SAM/FAM)
- مشکلات مالتی‌پلکس (به ویژه در دنا): سیستم برق پیچیده دنا گاهی با خطا مواجه می‌شود.
- تشخیص: عملکرد نامنظم برف‌پاک‌کن‌ها، روشن و خاموش شدن غیرعادی چراغ‌ها، یا نقص در صفحه نمایش مالتی‌مدیا که اغلب نیاز به عیب‌یابی با دستگاه دیاگ تخصصی دارد.
- کیفیت پایین رنگ و مونتاژ: در مدلهای جدید، کیفیت پوشش رنگ و ناهماهنگی درزهای بدنه (Gap) پایین است.
۲. روش‌های عیب‌یابی و تشخیص
نوع عیب | روش تشخیص | ابزارهای مورد نیاز |
سیستم برقی و سنسوری (EF7/دنا) | بررسی پارامترهای موتور در حالت سرد و گرم از طریق دیاگ. توجه ویژه به دمای آب و ولتاژ سنسور اکسیژن (باید بین 0.1 تا 0.9 ولت نوسان کند). | دستگاه دیاگ تخصصی (ECU، IKCODiag) و تستر سنسور. |
تایپیت‌های هیدرولیکی (EF7) | تست فشار روغن: بررسی فشار روغن در دورهای مختلف. فشار کم می‌تواند نشان‌دهنده ضعف پمپ روغن یا کیفیت نامناسب روغن باشد. | گیج فشار روغن (برای تست مکانیکی). |
نشتی آب | تست فشار سیستم خنک‌کاری: اعمال فشار مشخص به سیستم خنک‌کاری (معمولاً 1.5 بار) در حالت خاموش برای شناسایی محل نشتی (شیلنگ، رادیاتور بخاری یا پوسته ترموستات). | تستر فشار رادیاتور. |
۳. روش‌های تعمیر متداول
تعمیرات سمند و دنا اغلب نیازمند توجه به جزئیات فنی موتور EF7 است.
الف) تعمیرات پیشرانه و سیستم خنک‌کاری
- رفع نقص تایپیت‌های هیدرولیکی (EF7):
- تعویض روغن موتور: استفاده از روغن با کیفیت بالا و ویسکوزیته مناسب طبق توصیه سازنده (مانند 10W-40 یا 5W-40) و تعویض به موقع آن.
- در صورت لزوم، تعویض تایپیت‌های معیوب یا مجموعه کامل تایپیت‌ها.
- بررسی فشار پمپ روغن.
- رفع نقص نشتی آب:
- تعویض پوسته ترموستات پلاستیکی با نمونه‌های آلومینیومی (در صورت امکان) برای افزایش دوام.
- استفاده از چسب آب‌بندی مرغوب در محل نصب ترموستات و واشرهای مربوطه.
- بررسی و تعویض رادیاتور بخاری در صورت نشت داخلی (که بوی ضدیخ در کابین ایجاد می‌کند).
- رفع خطاهای سنسور اکسیژن (EF7):
- بررسی دقیق سیم‌کشی سنسور (شایع‌ترین دلیل).
- تعویض سنسور اکسیژن با نمونه‌های باکیفیت و استاندارد.
ب) تعمیرات جلوبندی و سیستم برق
- بهبود جلوبندی:
- تعویض بوش‌های طبق و سیبک‌ها با نمونه‌های پلی‌اورتان یا با کیفیت بالاتر از نمونه فابریک.
- تنظیم زاویه کمبر و کستر در دستگاه میزان فرمان برای جلوگیری از سایش غیرعادی تایرها.
- رفع نقص مالتی‌پلکس (دنا):
- ابتدا، بازنشانی خطاها و تنظیم مجدد یونیت‌ها (FAM, BCM) با دیاگ.
- در صورت تکرار خطا، بررسی اتصالات، سوکت‌ها و سیم‌کشی به یونیت‌های کنترل.
- در موارد نادر، نیاز به تعمیر یا تعویض یونیت مالتی‌پلکس است.
