تیغه‌های اره با نوک‌های کاربید تنگستن (Tungsten Carbide - TC) استاندارد صنعت نجاری هستند؛ زیرا سختی، مقاومت در برابر سایش و توانایی آن‌ها در حفظ تیزی لبه برش، بسیار بالاتر از فولاد است. بازسازی صحیح این تیغه‌ها (تعویض نوک‌های شکسته یا جوش مجدد) و نصب دقیق آن‌ها، کلید برش‌های دقیق، ایمن و کاهش مصرف انرژی موتور است.
۱. بازسازی تیغه‌های کاربید (Retipping)
بازسازی شامل تعویض نوک‌های کاربید فرسوده یا شکسته است و یک فرآیند تخصصی محسوب می‌شود.
الف) تشخیص نیاز به بازسازی
- نوک‌های شکسته یا لب‌پریده: شکستگی بخشی از نوک کاربید (به دلیل برخورد با میخ یا کارکرد خشن).
- سایش مفرط: کاهش شدید ارتفاع نوک کاربید که دیگر امکان تیز کردن مجدد را نمی‌دهد.
- جوش ضعیف: جدا شدن کامل نوک کاربید از بدنه فلزی تیغه.
ب) فرآیند تخصصی جوشکاری مجدد (Brazing)
جوشکاری مجدد کاربید به بدنه فولادی تیغه یک فرآیند حرارتی دقیق است:
- برداشتن نوک قدیمی: نوک قدیمی و شکسته با حرارت دادن نقطه اتصال (معمولاً توسط مشعل القایی) جدا می‌شود تا اتصال لحیم نقره (Brazing Solder) ذوب شود.
- تمیزکاری و آماده‌سازی: حفره ایجاد شده در بدنه تیغه باید کاملاً از باقی‌مانده‌های لحیم و اکسیدها تمیز شود.
- انتخاب نوک جدید: نوک کاربید جایگزین باید دارای درجه سختی (Grade) و ابعاد دقیق مطابق با نوک‌های اصلی تیغه باشد تا بالانس و هندسه برش حفظ شود.
- جوشکاری (Brazing): نوک جدید با استفاده از یک لایه نازک از لحیم نقره (Silver Solder) یا آلیاژ مخصوص جوش داده می‌شود. این فرآیند باید در دمای کنترل‌شده انجام شود تا نوک کاربید آسیب حرارتی ندیده و اتصال بسیار قوی باشد.
- سنگ‌زنی نهایی (Grinding): پس از جوشکاری، تیغه به دستگاه سنگ‌زنی CNC منتقل می‌شود تا زاویه‌های برش (زاویه سینه و زاویه کناری) به دقت تیز و کالیبره شوند.
نکته: فرآیند Retipping باید توسط کارگاه‌های مجهز به تجهیزات جوشکاری دقیق و سنگ‌زنی CNC انجام شود، زیرا حفظ زوایای برش، حیاتی است.
۲. نگهداری و تیز کردن لبه برش
حتی نوک‌های کاربید نیز با گذشت زمان کند می‌شوند. تیز کردن منظم، لبه‌های برش را احیا می‌کند.
الف) علائم تیغه کند
- صدای بلند و لرزش: افزایش صدای برش و لرزش در اره.
- سوختگی چوب: افزایش اصطکاک باعث سوختن لبه‌های چوب (به ویژه در چوب‌های سخت یا تخته سه‌لایی) می‌شود.
- افزایش جریان موتور: موتور برای حفظ سرعت، جریان بیشتری می‌کشد.
ب) روش‌های تیز کردن
- تیز کردن روتین: برای حفظ تیزی روزمره، می‌توان از سنگ‌های الماسه (Diamond File) استفاده کرد تا به آرامی و با دقت لبه‌های کاربید را احیا کرد. تنها مقدار کمی از نوک باید برداشته شود.
- تیز کردن حرفه‌ای: برای بازیابی کامل تیغه، باید به کارگاه‌های تخصصی ارسال شود تا با استفاده از سنگ‌های الماسه با آب‌خنک (Wet Grinding) تیز شوند.
- تأکید بر زاویه‌ها: تمرکز بر حفظ زوایای برش (زاویه ATB، FTG، TCG بسته به نوع تیغه) حیاتی است.
۳. نصب صحیح و ایمن تیغه
نصب نادرست تیغه می‌تواند منجر به لرزش، برش‌های نامنظم و خطرناک شود.
الف) مراحل نصب تیغه
- تمیزکاری فلنج‌ها: قبل از نصب، فلنج‌های (Flanges) داخلی و خارجی شفت اره را از گرد و غبار و رزین کاملاً تمیز کنید. ذرات کوچک در زیر فلنج‌ها باعث انحراف و عدم تراز تیغه می‌شوند.
- بررسی جهت چرخش: جهت دندانه‌ها را با جهت چرخش موتور (که معمولاً با یک فلش روی تیغه یا بدنه اره مشخص شده) مطابقت دهید.
- محکم‌سازی: تیغه را روی شفت قرار دهید، فلنج بیرونی و سپس مهره قفل‌کننده را ببندید. برای محکم کردن نهایی، از آچار مخصوص استفاده کرده و آن را با گشتاور مناسب محکم کنید.
- بررسی تاب (Runout): پس از نصب، از یک ساعت اندیکاتور (Dial Indicator) برای اندازه‌گیری انحراف تیغه (Runout) استفاده کنید. هرگونه انحراف شعاعی یا محوری بیش از حد مجاز سازنده (معمولاً کمتر از 0.005 اینچ) نشان‌دهنده خمیدگی شفت یا نصب نادرست است.
ب) تنظیمات تخصصی (Set)
تنظیم میزان گشودگی دندانه‌ها (Set) نیز حیاتی است. مقدار Set کمی از پهنای تیغه بیشتر است تا فضای لازم برای حرکت آزاد تیغه در داخل چوب فراهم شود. اگر دندانه‌ها بیش از حد فرسوده شده باشند، Set کاهش یافته و اصطکاک و حرارت بالا می‌رود. پس از بازسازی و تیز کردن، Set دندانه‌ها باید توسط دستگاه مخصوص تنظیم شود.
