لوله تخلیه آب برفک یا Defrost Drain، نقشی حیاتی در حفظ عملکرد یخچال‌های بدون برفک (No-Frost) دارد. این لوله، آب حاصل از ذوب شدن برفک المنت گرمایشی (Defrost Heater) را به سینی تبخیر (Drain Pan) در بالای کمپرسور هدایت می‌کند. انسداد این لوله، اغلب توسط ذرات غذا، لجن یا یخ، می‌تواند منجر به نشتی آب به داخل یخچال یا کف آشپزخانه، و در موارد شدیدتر، یخ زدن کویل‌های خنک‌کننده و کاهش شدید سرمایش شود.
۱. تشخیص و مکان‌یابی انسداد
انسداد تخلیه برفک شایع‌ترین علت نشتی آب از یخچال‌های No-Frost است.
الف) علائم کلیدی
نشتی آب داخل یخچال: مشاهده آب جمع شده در کف بخش فریزر، یا نشت آب به طبقات پایین‌تر یخچال (معمولاً در زیر کشوهای میوه و سبزیجات).
نشتی آب به کف آشپزخانه: نشت آب از زیر یخچال (اگر سینی تخلیه پر شده و سرریز کند).
یخ‌زدگی شدید: یخ زدن و تشکیل یخ در دیواره پشت فریزر و اطراف فن (در مدل‌های با فن تبرید).
ب) مکان‌های رایج انسداد
دهانه ورودی تخلیه: سوراخ تخلیه معمولاً در دیواره پشتی فریزر یا یخچال (پایین‌ترین نقطه پشت پنل داخلی) قرار دارد و اغلب با ذرات غذا یا یخ مسدود می‌شود.
لوله تخلیه اصلی: لوله در طول مسیر خود، اغلب به دلیل چسبیدن رسوبات و لجن یا یخ زدن مجدد، مسدود می‌شود.
سوپاپ انتهایی (Drain Valve / Duckbill Valve): در انتهای لوله تخلیه و قبل از سینی تبخیر، یک واشر پلاستیکی یک‌طرفه (به شکل منقار اردک) قرار دارد که از ورود هوای گرم به لوله جلوگیری می‌کند. این سوپاپ به راحتی با لجن و گرد و غبار مسدود می‌شود.
۲. مراحل رفع انسداد و تمیزکاری تخصصی
قبل از شروع، یخچال را از برق جدا کنید.
الف) تمیزکاری دهانه ورودی
ذوب کردن یخ: اگر دهانه تخلیه کاملاً با یخ مسدود شده است، می‌توانید از یک سشوار (با احتیاط و در فاصله ایمن) یا آب گرم استفاده کنید.
تکنیک آب گرم: از یک سرنگ یا قطره‌چکان برای ریختن مقدار کمی آب گرم (نه جوش) به داخل سوراخ تخلیه استفاده کنید تا یخ به آرامی ذوب شود.
پاکسازی لجن: پس از ذوب شدن یخ، از یک گوش پاک‌کن یا سیم نازک و انعطاف‌پذیر (مانند سیم برق افشان) برای از بین بردن لجن و ذرات فیزیکی در دهانه ورودی استفاده کنید.
ب) تمیزکاری مسیر لوله تخلیه
استفاده از ابزار مارپیچ (Drain Snake): از یک مارپیچ پلاستیکی انعطاف‌پذیر یا سیم سخت‌تری (بدون خطر پارگی لوله) استفاده کنید و آن را با دقت به داخل لوله تخلیه هل دهید تا انسدادهای عمقی‌تر را از بین ببرد.
شستشو با محلول: پس از رفع انسداد، محلول رقیق شده جوش شیرین و آب گرم یا سرکه سفید و آب گرم را به آرامی در لوله بریزید تا لجن‌های چسبیده و بوی نامطبوع کاملاً پاک شود.
ج) دسترسی و تمیزکاری سوپاپ انتهایی
دسترسی به پشت یخچال: یخچال را از برق جدا کرده، آن را به جلو بکشید و پنل پشتی پایینی را باز کنید.
مکان‌یابی: لوله تخلیه را دنبال کنید تا به سینی تبخیر برسید. سوپاپ تخلیه دقیقاً در انتهای لوله قرار دارد.
تمیزکاری سوپاپ: سوپاپ پلاستیکی را جدا کنید. آن را باز کرده و لجن چسبیده به آن را با دست تمیز کنید. این سوپاپ‌ها به دلیل طراحی ظریفشان، مستعد مسدود شدن هستند.
۳. پیشگیری از یخ زدن مجدد (نکات فنی)
برای جلوگیری از تکرار یخ‌زدگی در لوله تخلیه:
قرار دادن Heater Bypass (سیم مسی): در برخی مدل‌ها، برای جلوگیری از یخ زدن مجدد لوله، تکنسین‌ها یک سیم نازک مسی را از لوله تخلیه عبور می‌دهند و یک سر آن را به المنت گرمایشی برفک متصل می‌کنند. این سیم مسی حرارت المنت را به داخل لوله هدایت کرده و آن را گرم نگه می‌دارد.
بررسی المنت برفک (Defrost Heater): اگر المنت برفک به درستی کار نکند، برفک به طور کامل ذوب نمی‌شود و آب کمی تولید شده که در لوله یخ می‌زند. المنت را با مولتی‌متر تست کنید (باید مقاومت خاصی داشته باشد، نه پیوستگی باز).
تنظیم دما: مطمئن شوید دمای فریزر در محدوده نرمال (-18∘C تا -20∘C) تنظیم شده باشد. دمای بسیار پایین می‌تواند فرآیند تخلیه را تحت تأثیر قرار دهد.
نتیجه‌گیری: نشتی آب از یخچال‌های No-Frost معمولاً ناشی از یک انسداد ساده در لوله تخلیه برفک است. رفع این مشکل نیازمند ذوب کردن یخ اولیه، تمیزکاری فیزیکی لوله با ابزارهای انعطاف‌پذیر، و شستشوی کامل سوپاپ انتهایی است. استفاده از روش‌هایی مانند نصب سیم مسی یا بررسی سلامت المنت حرارتی، می‌تواند از یخ زدن مجدد و تکرار این مشکل جلوگیری کند.
