سنباده‌های لرزشی (مدل‌های گردان تصادفی یا Random Orbital و مدارهای مداری یا Orbital) و پولیشرها، ابزارهایی هستند که برای دستیابی به سطوح صاف و صیقلی به حرکت چرخشی یا ارتعاشی دقیق و کنترل شده متکی هستند. عملکرد صحیح این ابزارها به یکنواختی حرکت و اتصال محکم پد یا صفحه نگهدارنده وابسته است. خرابی در این سیستم‌ها اغلب به صورت لرزش غیرعادی، توقف حرکت پد تحت فشار یا عدم توانایی در نگهداری محکم صفحه سنباده بروز می‌کند.
۱. عیب‌یابی مشکلات سیستم ارتعاش و حرکت
بیشتر مشکلات ارتعاش و عدم حرکت صحیح، ناشی از فرسودگی مکانیکی یا نقص در تعادل است.
الف) در سنباده‌های لرزشی (Orbital Sanders)
عدم حرکت لرزشی (No Vibration):
علت احتمالی: خرابی یا سایش بوش‌های داخلی یا یاتاقان‌هایی که شفت اصلی را نگه می‌دارند.
علت دیگر: در مدل‌های مستطیلی، شکستگی در یکی از فنرهای ارتعاشی که حرکت صفحه را تأمین می‌کنند.
لرزش شدید و غیرقابل کنترل:
علت احتمالی: عدم تعادل در **وزنه متقابل (Counterweight) یا وزنه نامتوازن (Eccentric Weight) ** متصل به شفت موتور. اگر این وزنه شل شده یا تغییر مکان داده باشد، لرزش شدید و خطرناک ایجاد می‌شود.
راهکار: بازرسی داخلی و اطمینان از محکم بودن وزنه نامتوازن.
ب) در پولیشرها و سنباده‌های گردان تصادفی (Random Orbital)
توقف حرکت پد تحت بار (Loss of Random Orbit):
علامت: موتور می‌چرخد، اما به محض قرار دادن پد روی سطح، حرکت تصادفی پد متوقف شده و فقط در یک مدار ثابت می‌چرخد.
علت احتمالی: سایش یا آسیب به یاتاقان‌ها (بلبرینگ‌ها) یا صفحه نگهدارنده (Bearing Plate) که مسئول تبدیل حرکت چرخشی موتور به حرکت تصادفی هستند. در برخی مدل‌ها، یک بوش پلاستیکی فرسوده شده است.
۲. تعمیر و تنظیم صفحه نگهدارنده (Backing Pad)
صفحه نگهدارنده، رابط بین ابزار و کاغذ سنباده یا پد پولیش است و نقش مهمی در کیفیت کار دارد.
الف) تشخیص خرابی صفحه نگهدارنده
عدم چسبندگی (Hook and Loop Failure):
علامت: کاغذ سنباده یا پد پولیش به راحتی از صفحه جدا می‌شود، یا در حین کار پرتاب می‌شود.
علت احتمالی: فرسودگی الیاف قلاب و حلقه (Hook and Loop) روی صفحه نگهدارنده به دلیل استفاده زیاد یا حرارت.
ساییدگی لبه‌ها یا تاب برداشتن:
علامت: سنباده‌کاری ناهموار، خراش‌های دایره‌ای در مرکز یا لبه‌ها، یا افزایش لرزش دستگاه.
علت احتمالی: استفاده از کاغذ سنباده بیش از حد فرسوده یا فشار نامتوازن هنگام کار.
ب) مراحل تعویض صفحه نگهدارنده
جداسازی: صفحه نگهدارنده معمولاً توسط یک تا چند پیچ (معمولاً آلن یا ستاره‌ای) به شفت اصلی متصل است.
ثابت کردن شفت: برای باز کردن پیچ‌ها، باید شفت خروجی را از چرخش بازدارید. این کار را می‌توان با قرار دادن یک آچار روی شش‌ضلعی شفت یا در صورت نبود، با استفاده از دکمه قفل شفت (در پولیشرها) یا ابزاری برای نگه داشتن وزنه نامتوازن انجام داد.
نصب قطعه جدید: صفحه نگهدارنده جدید را نصب کنید. اطمینان حاصل کنید که اندازه سوراخ‌های تهویه روی صفحه جدید کاملاً با سوراخ‌های صفحه قبلی مطابقت داشته باشد؛ این سوراخ‌ها برای مکش گرد و غبار حیاتی هستند.
۳. تعویض قطعات کلیدی انتقال ارتعاش
در صورت عدم حرکت یا صدای غیرعادی، باید قطعات داخلی را تعویض کرد.
الف) تعویض بلبرینگ‌ها و بوش‌ها
بلبرینگ: دریل را باز کنید. معمولاً حداقل یک بلبرینگ در شفت خروجی و یک بلبرینگ در انتهای آرمیچر وجود دارد. برای جداسازی و تعویض بلبرینگ‌های شفت از پـولر بلبرینگ استفاده کنید تا از آسیب به شفت جلوگیری شود.
بوش‌ها: در برخی مدل‌های لرزشی ساده‌تر، به جای بلبرینگ‌ها از بوش‌های فلزی یا برنجی استفاده می‌شود. بوش‌های فرسوده باید با نمونه‌های دقیقاً یکسان تعویض شوند تا بازی (Play) شفت کاهش یابد.
ب) روان‌کاری و مونتاژ مجدد
گریس: قبل از مونتاژ، اطمینان حاصل کنید که چرخ‌دنده‌ها (در صورت وجود گیربکس) و یاتاقان‌ها (در صورت لزوم) با گریس مناسب و تمیز روان‌کاری شده‌اند.
مسیر مکش: تمامی کانال‌های هوا و سوراخ‌های مکش گرد و غبار داخلی را تمیز کنید؛ تجمع گرد و غبار می‌تواند باعث گرم شدن بیش از حد قطعات و خرابی سریع‌تر بلبرینگ‌ها شود.
سیم‌کشی: اطمینان حاصل کنید که سیم‌کشی‌ها در شیارهای مشخص شده قرار گرفته‌اند و تحت فشار قرار ندارند.
نتیجه‌گیری: عملکرد نامناسب در سنباده‌ها و پولیشرها اغلب ناشی از دو عامل است: ۱. مشکل مکانیکی در یاتاقان‌ها/وزنه‌های نامتوازن که باعث لرزش غیرعادی یا توقف حرکت پد می‌شود. ۲. فرسودگی الیاف صفحه نگهدارنده که توانایی نگه داشتن کاغذ سنباده را از بین می‌برد. با بازرسی دقیق این اجزا و تعویض دقیق قطعات، می‌توان کارایی ابزار را بازیابی کرده و به سطحی صاف و حرفه‌ای دست یافت.
