هودهای آشپزخانه برای حذف دود، چربی معلق و بخار آب، عنصری حیاتی در حفظ کیفیت هوای داخل منزل هستند. عملکرد صحیح هود به دو بخش اصلی وابسته است: موتور فن که نیروی مکش را تأمین می‌کند، و سنسورهای هوشمند (مانند سنسور رطوبت یا دما) که در مدل‌های پیشرفته، سرعت فن را به طور خودکار تنظیم می‌کنند. خرابی در هر یک از این اجزا، منجر به کاهش شدید کارایی و افزایش آلودگی چربی در محیط آشپزخانه می‌شود.
۱. عیب‌یابی مشکلات موتور فن و کاهش قدرت مکش
کاهش قدرت مکش شایع‌ترین شکایت کاربران است و همیشه به معنای خرابی موتور نیست.
الف) انسداد فیزیکی و فیلترها (Fouling)
فیلتر چربی (Grease Filter): فیلترهای آلومینیومی یا توری (Mesh Filters) وظیفه جذب چربی را دارند. اگر این فیلترها با چربی اشباع شوند، جریان هوا را مسدود کرده و قدرت مکش به شدت افت می‌کند.
راهکار: فیلترها باید به صورت دوره‌ای با آب گرم و مایع چربی‌زدا شسته شوند.
انسداد در مسیر کانال: چربی‌های سفت شده می‌توانند دیواره داخلی کانال تخلیه هوا (Duct) را بپوشانند و قطر مؤثر آن را کاهش دهند.
راهکار: بررسی بصری مسیر کانال و در صورت نیاز، تمیزکاری تخصصی یا استفاده از مواد چربی‌زدای قوی.
ب) خرابی موتور فن و پروانه (Impeller)
صدای بلند و لرزش: صدای زیاد همراه با کاهش مکش معمولاً نشان‌دهنده فرسودگی بلبرینگ‌های موتور یا عدم تعادل در پروانه فن است. پروانه‌های پلاستیکی می‌توانند به دلیل تجمع ناهمگون چربی، دچار عدم تعادل شوند.
راهکار: تمیزکاری کامل پروانه و در صورت ادامه مشکل، تعویض بلبرینگ‌ها یا خود موتور.
کار نکردن موتور: اگر موتور به هیچ وجه کار نمی‌کند، ابتدا کلید کنترل سرعت و برد الکترونیکی (در صورت وجود) را بررسی کنید. اغلب خرابی در خازن راه‌انداز (Starting Capacitor) باعث می‌شود موتور قادر به چرخش نباشد (این مورد در موتورهای قدیمی‌تر AC رایج است).
۲. عیب‌یابی سنسورهای رطوبت و سیستم‌های هوشمند
هودهای هوشمند (Smart Hoods) از سنسورهایی برای تشخیص بخار، دما یا دود استفاده می‌کنند تا سرعت فن را به صورت خودکار افزایش دهند.
الف) نقش سنسور رطوبت (Humidity Sensor)
سنسور رطوبت، افزایش ناگهانی بخار آب (مثلاً هنگام جوشاندن آب) را تشخیص داده و سیگنالی به برد کنترلی می‌فرستد تا سرعت فن را بدون دخالت کاربر افزایش دهد.
ب) عیب‌یابی سنسورهای هوشمند
عدم واکنش خودکار: اگر هود در مواجهه با بخار شدید، سرعت خود را افزایش نمی‌دهد، احتمالاً سنسور معیوب است یا مسدود شده.
محل قرارگیری و تمیزکاری: سنسورهای رطوبت معمولاً یک قطعه کوچک الکترونیکی هستند و در محفظه‌ای در نزدیکی ورودی هوا یا پنل کنترل قرار دارند. آلودگی چربی می‌تواند به سطح سنسور نفوذ کرده و دقت آن را از بین ببرد.
راهکار: با احتیاط کامل، پنل را باز کرده و سنسور را با یک گوش پاک‌کن آغشته به ایزوپروپیل الکل (IPA) تمیز کنید.
تست ساده عملکرد: اگر پس از تمیزکاری، سنسور همچنان کار نکرد، باید ولتاژ ورودی به آن را با مولتی‌متر بررسی کرد. اگر ولتاژ صحیح است اما سنسور واکنشی نشان نمی‌دهد، باید تعویض شود (تعویض سنسور به ندرت به صورت جداگانه امکان‌پذیر است و ممکن است نیاز به تعویض کل برد کنترلی باشد).
ج) مشکلات برد کنترلی
در هودهای مدرن، برد الکترونیکی وظیفه ترجمه سیگنال سنسور و کنترل سرعت موتور را بر عهده دارد. نوسانات برق یا حرارت می‌تواند به رله‌های کنترل سرعت (که در مقاله قبل توضیح داده شد) یا خود میکروکنترلر آسیب بزند.
۳. بهینه‌سازی و نکات نصب
کاهش مسیر کانال: طولانی بودن و داشتن خمیدگی‌های زیاد در مسیر کانال تخلیه، به شدت قدرت مکش هود را کاهش می‌دهد (به دلیل افزایش افت فشار). کانال تخلیه باید تا حد ممکن کوتاه و مستقیم باشد.
استفاده از قطر مناسب: برای تخلیه مؤثر هوا، قطر کانال باید مطابق با دستورالعمل سازنده باشد (معمولاً 6 اینچ یا بیشتر). استفاده از کانال با قطر کوچکتر، کارایی را به شدت کاهش می‌دهد.
استفاده صحیح: هود را چند دقیقه قبل از شروع پخت و پز روشن کنید تا یک الگوی جریان هوا در آشپزخانه ایجاد شود.
نتیجه‌گیری: عیب‌یابی هود آشپزخانه باید با بررسی ساده‌ترین علل آغاز شود: تمیزکاری فیلترها و پروانه فن. اگر مشکل مکش حل نشد، باید به بررسی موتور و در نهایت، سنسورهای رطوبت یا برد کنترلی پرداخت. نگهداری منظم و تمیز نگه داشتن مسیرهای هوا، کلیدی‌ترین عامل در حفظ قدرت مکش و عمر مفید دستگاه است.
