کود کمپوست یک ماده غنی و مغذی است که از تجزیه طبیعی مواد آلی مانند پسماندهای کشاورزی، بقایای گیاهی و زباله‌های آشپزخانه تولید می‌شود. تولید کمپوست یک راهکار هوشمند و پایدار برای بهبود سلامت خاک، کاهش ضایعات و افزایش بازدهی محصولات کشاورزی است. این کود بافت خاک را بهبود می‌بخشد، ظرفیت نگهداری آب را افزایش می‌دهد و حیات میکروبی خاک را تقویت می‌کند.
عناصر اصلی برای تولید کمپوست
برای تولید کمپوست با کیفیت، به چهار عنصر اصلی نیاز دارید که باید با نسبت درستی با هم ترکیب شوند:
مواد قهوه‌ای (غنی از کربن): این مواد شامل برگ‌های خشک، کاه، شاخ و برگ خرد شده، خاک اره، مقوا و کاغذ بدون چاپ هستند. آن‌ها ساختار را به توده کمپوست می‌دهند و منبع انرژی برای میکروارگانیسم‌ها هستند.
مواد سبز (غنی از نیتروژن): این مواد شامل بقایای غذایی (مانند پوست میوه‌ها و سبزیجات)، چمن تازه، کود حیوانی و تفاله قهوه هستند. نیتروژن برای رشد و تکثیر سریع میکروارگانیسم‌ها ضروری است.
آب: توده کمپوست باید همواره مرطوب باشد، اما نه خیس. میزان رطوبت ایده‌آل مانند یک اسفنج فشرده شده است.
هوا: میکروارگانیسم‌های هوازی (که به اکسیژن نیاز دارند) مسئول تجزیه مواد هستند. هوادهی مناسب از بوی بد ناشی از فرآیندهای بی‌هوازی جلوگیری می‌کند.
نحوه تولید کمپوست: گام به گام
انتخاب مکان: محلی سایه‌دار و دارای زهکشی خوب در نزدیکی منابع آب و مواد اولیه انتخاب کنید. این محل باید دور از مناطق مسکونی باشد.
ایجاد توده کمپوست: توده را با یک لایه از مواد قهوه‌ای درشت در کف (مانند شاخه‌های کوچک) شروع کنید. سپس، لایه‌ای از مواد سبز و روی آن، لایه‌ای از مواد قهوه‌ای بریزید. این لایه‌بندی را تکرار کنید تا توده به ارتفاع مناسب برسد.
مدیریت توده:
آبیاری: توده را به صورت منظم آبیاری کنید تا مرطوب بماند.
هوا دهی: هر دو تا سه هفته یک بار، توده را با چنگک یا بیل زیر و رو کنید. این کار باعث می‌شود هوا به تمام قسمت‌های توده برسد و فرآیند تجزیه تسریع شود.
کنترل دما: یک توده کمپوست فعال، حرارت تولید می‌کند. دمای داخلی آن می‌تواند تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر نیز برسد که نشان‌دهنده فعالیت بالای میکروارگانیسم‌ها و از بین رفتن بذر علف‌های هرز و عوامل بیماری‌زا است.
زمان‌بندی: بسته به مدیریت شما و نسبت مواد اولیه، تبدیل شدن مواد به کمپوست حدود ۲ تا ۶ ماه طول می‌کشد. کمپوست نهایی بوی خاک مرطوب می‌دهد و رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه دارد.
امکانات مورد نیاز
تولید کمپوست به تجهیزات پیچیده‌ای نیاز ندارد و اغلب با ابزارهای اولیه قابل انجام است:
فضای کافی: برای انباشت مواد اولیه و ایجاد توده.
مواد اولیه: دسترسی به پسماندهای کشاورزی یا خانگی.
ابزار: یک بیل و چنگک برای زیر و رو کردن توده و یک سطل برای جمع‌آوری پسماندهای سبز.
دماسنج (اختیاری): برای پایش دمای داخل توده می‌توانید از یک دماسنج مخصوص کمپوست استفاده کنید.
با تولید کمپوست، شما نه تنها به کشاورزی ارگانیک و پایدار کمک می‌کنید، بلکه منابع طبیعی را نیز حفظ کرده و ضایعات را به یک منبع ارزشمند تبدیل می‌نمایید.
همچنین سایر الزامات بشرح زیر است :
مرحله ۱: آماده‌سازی اولیه
انتخاب مکان مناسب:
مکانی در مزرعه خود انتخاب کنید که کمی سایه‌دار و به دور از نور مستقیم خورشید باشد. این محل باید دارای زهکشی خوبی باشد تا آب در آن جمع نشود. دسترسی آسان به آب و مواد اولیه (پسماندهای کشاورزی) نیز بسیار مهم است.
جمع‌آوری مواد اولیه:
مواد قهوه‌ای (غنی از کربن): این مواد "اسکلت" توده کمپوست شما هستند. شامل: برگ‌های خشک، کاه، خاک اره، چوب خرد شده، مقوا و کاغذ بدون رنگ.
مواد سبز (غنی از نیتروژن): این مواد موتور تجزیه کمپوست هستند. شامل: چمن تازه، بقایای میوه‌ها و سبزیجات، کود حیوانی (از علفخواران)، و تفاله قهوه.
خرد کردن مواد:
هرچه مواد اولیه کوچک‌تر باشند، سریع‌تر تجزیه می‌شوند. شاخ و برگ‌ها، مقوا و کاه را به قطعات کوچک (حدود ۵-۱۰ سانتی‌متر) خرد کنید.
مرحله ۲: ساخت توده کمپوست
ایجاد لایه پایه:
با یک لایه ضخیم (حدود ۱۵ سانتی‌متر) از مواد قهوه‌ای درشت مانند شاخه‌های کوچک در کف محل کمپوست، شروع کنید. این لایه باعث تهویه مناسب از زیر توده می‌شود.
لایه‌بندی توده:
این مهم‌ترین گام است. به صورت متناوب لایه‌های سبز و قهوه‌ای را روی هم قرار دهید:
یک لایه از مواد قهوه‌ای (حدود ۱۵ سانتی‌متر).
یک لایه از مواد سبز (حدود ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر).
این لایه‌بندی را تکرار کنید تا توده کمپوست به ارتفاع حداقل ۱ متر برسد.
آبیاری هر لایه:
همزمان با لایه‌بندی، هر لایه را به آرامی آبیاری کنید. رطوبت توده باید مانند یک اسفنج فشرده شده باشد؛ نه آنقدر خیس که آب از آن چکه کند و نه آنقدر خشک که گرد و غبار داشته باشد.
مرحله ۳: مدیریت و نگهداری توده
پایش دما:
در چند روز اول پس از ساخت، دمای توده به سرعت بالا می‌رود (تا حدود ۶۰ درجه سانتی‌گراد). این حرارت نشان‌دهنده فعالیت بالای میکروارگانیسم‌ها است و باعث از بین رفتن عوامل بیماری‌زا و بذر علف‌های هرز می‌شود.
زیر و رو کردن توده (هوادهی):
این گام برای فرآیند کمپوست‌سازی حیاتی است. هر ۱ تا ۲ هفته یک بار، با استفاده از چنگک یا چنگال کشاورزی، توده را به صورت کامل زیر و رو کنید. این کار اکسیژن لازم را به میکروارگانیسم‌ها می‌رساند و از بوی بد جلوگیری می‌کند.
حفظ رطوبت:
به صورت منظم رطوبت توده را بررسی کنید و در صورت نیاز، به آن آب اضافه کنید، به ویژه در روزهای گرم.
مرحله ۴: استفاده از کمپوست آماده
تشخیص کمپوست آماده:
وقتی فرآیند تجزیه کامل شد، توده دیگر حرارت تولید نمی‌کند، حجم آن به میزان قابل توجهی کاهش یافته و رنگی تیره و بافتی نرم و خردشده شبیه خاک پیدا می‌کند. همچنین، بوی مطبوع خاک مرطوب را می‌دهد.
نحوه استفاده:
کمپوست آماده یک ماده اصلاح‌کننده عالی برای خاک است. می‌توانید آن را با خاک مزرعه مخلوط کنید، به عنوان یک لایه پوششی در پای درختان بریزید یا در تهیه مخلوط گلدان استفاده نمایید.
