سوپاپ یکطرفه و سوئیچ فشار دو جزء اصلی در حفظ فشار هوا و کنترل خودکار چرخه کار در کمپرسورهای باد کوچک (مانند کمپرسورهای کارگاهی و خانگی) هستند. خرابی سوپاپ یکطرفه منجر به نشت هوا از مخزن به سمت پمپ می‌شود، در حالی که نقص در سوئیچ فشار باعث عدم توقف یا عدم شروع به کار خودکار کمپرسور در محدوده‌های فشار تعریف شده می‌شود.
۱. عیب‌یابی و بازسازی سوپاپ یکطرفه (Check Valve)
سوپاپ یکطرفه بین خروجی پمپ (سرسیلندر) و مخزن (Tank) قرار دارد و اجازه می‌دهد هوا فقط به مخزن وارد شود و از برگشت آن به پمپ جلوگیری می‌کند.
الف) علائم خرابی سوپاپ یکطرفه
نشتی هوا به سمت پمپ: شایع‌ترین علامت این است که پس از خاموش شدن کمپرسور، صدای "فیس" یا نشت هوا از زیر سرسیلندر یا از لوله‌های تخلیه فشار (Unloader Valve) سوئیچ فشار شنیده می‌شود.
مشکل در راه‌اندازی مجدد: اگر سوپاپ نشتی داشته باشد، فشار هوای مخزن روی سرسیلندر می‌افتد. هنگامی که کمپرسور دوباره روشن می‌شود، موتور باید با فشار کامل مخزن کار کند که منجر به کاهش سرعت یا پریدن فیوز می‌شود. (در کمپرسورهای با سوئیچ فشار خراب، این مشکل با صدای بلند "پوف" از سوپاپ تخلیه فشار حل نمی‌شود).
گرمای بیش از حد لوله خروجی: لوله‌ای که هوا را از پمپ به مخزن هدایت می‌کند، بیش از حد معمول داغ می‌شود.
ب) مراحل بازسازی و تعمیر سوپاپ یکطرفه
جداسازی: دستگاه را از برق بکشید و فشار مخزن را به صفر برسانید. لوله مسی یا شلنگ تفلونی که از پمپ به سوپاپ متصل است را جدا کنید.
باز کردن سوپاپ: سوپاپ یکطرفه معمولاً به صورت پیچی یا فشاری به ورودی مخزن متصل است. آن را با آچار مناسب باز کنید.
بررسی و تمیزکاری اجزا:
سوپاپ را باز کنید. داخل آن یک صفحه فلزی یا پلاستیکی کوچک (Disc/Poppet) و یک فنر ریز قرار دارد.
سطح نشیمنگاه سوپاپ (محل تماس صفحه با بدنه) را بررسی کنید. اغلب، تجمع رسوب یا کثیفی روی نشیمنگاه باعث نشتی می‌شود.
تمیزکاری: تمامی اجزا را با پارچه تمیز و خشک یا اسپری تمیزکننده ترمز، پاک کنید.
تعویض واشر و مونتاژ: در صورت وجود خرابی مکانیکی یا فرسودگی شدید صفحه، باید سوپاپ به طور کامل تعویض شود. در غیر این صورت، سوپاپ را با همان ترتیب اولیه مونتاژ کرده و از آب‌بندی مناسب رزوه (با نوار تفلون یا درزگیر مناسب) اطمینان حاصل کنید.
۲. عیب‌یابی سوئیچ فشار (Pressure Switch)
سوئیچ فشار عملکرد اتوماتیک کمپرسور را کنترل می‌کند؛ کمپرسور را در فشار پایین روشن و در فشار بالا خاموش می‌کند. سوئیچ فشار همچنین دارای یک سوپاپ تخلیه فشار (Unloader Valve) کوچک است.
الف) علائم خرابی سوئیچ فشار
| علامت خرابی | علت احتمالی |
| عدم خاموش شدن در فشار حداکثر | شکستگی یا خرابی دیافراگم داخلی سوئیچ، یا تنظیم اشتباه نقطه خاموشی ($\text{Cut-Out}$). |
| عدم روشن شدن در فشار پایین | خرابی کنتاکت‌های الکتریکی (سوختگی)، یا تنظیم اشتباه نقطه روشن شدن ($\text{Cut-In}$). |
| نشت دائمی هوا از زیر سوئیچ | خرابی سوپاپ تخلیه فشار (Unloader Valve) یا نشتی در اتصالات سوئیچ. |
ب) مراحل عیب‌یابی سوئیچ فشار
تست کنتاکت‌های الکتریکی (عدم روشن/خاموش شدن):
دستگاه را از برق بکشید و پوشش سوئیچ فشار را بردارید.
تست پیوستگی: مولتی‌متر را روی پیوستگی تنظیم کنید. با کاهش فشار مخزن به زیر نقطه $\text{Cut-In}$، کنتاکت‌ها باید بسته شوند (پیوستگی داشته باشند) و با رسیدن به $\text{Cut-Out}$ باز شوند.
کنتاکت‌های سوخته: اگر کنتاکت‌ها سیاه، حفره‌دار یا سوخته‌اند، باید سوئیچ تعویض شود (تعمیر کنتاکت‌ها معمولاً مؤثر نیست).
تنظیم محدوده فشار (Differential):
در بیشتر سوئیچ‌ها، دو پیچ تنظیم وجود دارد: پیچ بزرگ برای تنظیم نقطه $\text{Cut-Out}$ (خاموشی حداکثر فشار) و پیچ کوچک برای تنظیم محدوده کارکرد ($\text{Differential}$).
برای افزایش فشار $\text{Cut-Out}$، پیچ بزرگ را سفت کنید. برای تنظیم محدوده $\text{Cut-In}$، پیچ کوچک را بچرخانید (با تغییر محدوده، نقطه روشن شدن را تغییر می‌دهید).
عیب‌یابی سوپاپ تخلیه فشار (Unloader Valve):
این سوپاپ در لحظه خاموش شدن کمپرسور، هوای حبس شده در لوله بین پمپ و سوپاپ را با یک صدای "پوف" تخلیه می‌کند.
اگر این سوپاپ نشتی داشته باشد (صدای "فیس" دائمی)، معمولاً واشر یا O-ring داخلی آن خراب شده است. این سوپاپ‌ها گاهی به صورت یک کیت تعمیر یا به همراه کل سوئیچ تعویض می‌شوند.
۳. نگهداری پیشگیرانه
تخلیه رطوبت مخزن: به طور منظم رطوبت جمع شده در کف مخزن را تخلیه کنید. رطوبت باعث خوردگی سوپاپ یکطرفه و اتصالات فلزی می‌شود.
تمیزی محیط: از کارکرد کمپرسور در محیط‌های پر گرد و غبار جلوگیری کنید، زیرا ذرات می‌توانند وارد سوپاپ یکطرفه شده و باعث نشتی شوند.
