استفاده از توری‌های حفاظتی (نت‌ها) در کشاورزی، به ویژه در مناطق با آب و هوای متغیر ایران، از یک روش سنتی به یک فناوری حیاتی برای مدیریت ریسک تولید تبدیل شده است. این توری‌ها، کشاورزان را قادر می‌سازند تا محصولات خود را در برابر عوامل مخرب محیطی و زیستی محافظت کنند و کیفیت و کمیت محصول را افزایش دهند.
۱. انواع اصلی توری‌های حفاظتی بر اساس کاربرد
توری‌های کشاورزی بر اساس تراکم بافت (مش) و رنگ، کاربردهای متفاوتی دارند:
الف) توری سایبان (Shade Net)
- کاربرد: کاهش شدت نور خورشید و کنترل دمای محیط. ضروری در مناطق کویری یا در طول تابستان‌های بسیار گرم برای محصولاتی مانند سبزیجات برگی، گل‌ها و نشاها.
- ملاحظات خرید:
- درصد سایه‌اندازی: از 30% تا 80%. (بسته به نوع محصول متفاوت است؛ مثلاً برای گلخانه 30%-50% و برای کنترل آفتاب مستقیم 60%-80%).
- رنگ: رنگ سفید یا نقره‌ای سایه خنک‌تری ایجاد کرده و نور را بازتاب می‌دهد (کاهش بیشتر دما). رنگ مشکی بیشترین سایه را ایجاد کرده و نور را جذب می‌کند.
ب) توری ضد تگرگ (Anti-Hail Net)
- کاربرد: محافظت فیزیکی محصولات باغی (سیب، پسته، انگور و...) در برابر آسیب‌های ناشی از بارش تگرگ و پرندگان.
- ملاحظات خرید:
- جنس: معمولاً از پلی‌اتیلن HDPE با مقاومت کششی بالا تولید می‌شوند.
- نصب: نصب آن باید با استحکام بالا و به صورت سقف شیب‌دار انجام شود تا وزن تگرگ روی سازه نماند. رنگ‌های خنثی (مانند سفید یا شفاف) کمترین تأثیر را بر نوردهی دارند.
ج) توری ضد سرمازدگی و ضد باد (Anti-Frost/Windbreak Net)
- کاربرد:
- ضد سرمازدگی: حفظ هوای گرم زیر توری و جلوگیری از افت شدید دما در شب‌های سرد بهاری.
- ضد باد: کاهش سرعت باد و جلوگیری از شکستن شاخه‌ها و آسیب به گلدهی.
- ملاحظات خرید: تراکم کمتر، اغلب به صورت افقی یا مورب نصب می‌شوند.
د) توری ضد حشره (Insect Net)
- کاربرد: جلوگیری از ورود آفات و حشرات کوچک به گلخانه‌ها و مزارع (مثلاً تریپس، مگس سفید).
- ملاحظات خرید: مش بسیار ریز (مثلاً مش 50). کیفیت بالا برای عدم پوسیدگی در اثر سم‌پاشی و رطوبت بالا ضروری است.
۲. ملاحظات دمایی و محیطی در خرید و نصب
برای استفاده بهینه در شرایط آب و هوایی ایران، نکات زیر حیاتی هستند:
ملاحظه | دلیل اهمیت در ایران | راهکار خرید و نصب |
مقاومت در برابر UV | شدت نور خورشید در ایران بالاست. عدم مقاومت باعث پوسیدگی سریع توری و کاهش عمر مفید آن می‌شود. | خرید توری با ضمانت پایداری UV (معمولاً با افزودن مواد پایدارکننده در پلیمر). |
کنترل دما (Shade Net) | در تابستان، افزایش دما می‌تواند باعث سوختگی محصول شود. | استفاده از توری‌های 50% تا 70% سایه و نصب آن‌ها با فاصله حداقل 1 تا 2 متر از محصول برای ایجاد جریان هوا. |
نصب سازه‌ای (Anti-Hail) | بارش‌های شدید و ناگهانی تگرگ می‌تواند وزن زیادی به سازه وارد کند. | استفاده از سیم‌های فولادی گالوانیزه و پایه‌های محکم (بتنی یا فلزی) و سیستم‌های باز و بست سریع (Roll-Up) برای جمع‌آوری موقت توری. |
زهکشی و آب‌بندی | در نصب ضد تگرگ، آب باران باید به‌راحتی تخلیه شود. | طراحی شیب مناسب و ایجاد دریچه‌های تخلیه در سازه. |
۳. معتبرترین تولیدکنندگان داخلی توری‌های حفاظتی
تولیدکنندگان داخلی در سال‌های اخیر توانسته‌اند با کیفیت بالا و قیمت رقابتی، نیاز بازار داخلی را تأمین کنند. هنگام خرید، تأکید بر خرید از شرکت‌هایی باشد که دارای پروانه بهره‌برداری و استاندارد ملی هستند.
- شرکت‌های پلیمری تخصصی: بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ محصولات پلیمری و لوله‌های پلی‌اتیلن، در کنار محصولات خود، توری‌های کشاورزی را نیز با کیفیت مناسب تولید و عرضه می‌کنند.
- برندهای شناخته شده (نام‌های عمومی): جستجو در بازار ایران معمولاً منجر به یافتن برندهایی می‌شود که بر روی تراکم یکنواخت بافت و مقاومت در برابر آفتاب تأکید دارند. (به دلیل ماهیت بازار، نام بردن از برندهای خاص و تبلیغاتی ممکن نیست، اما باید به دنبال تولیدکنندگانی باشید که تراکم UV و گارانتی محصول را ارائه می‌دهند).
راهنمای خرید: بهترین راه برای اطمینان از کیفیت، بررسی وزن توری در واحد سطح (گرم بر متر مربع) و درخواست نمونه کوچک برای بررسی مقاومت کششی و دوام رنگ است. توری‌های سنگین‌تر معمولاً دوام بیشتری دارند.
۴. راهنمای گام به گام نصب توری سایبان (عملی)
- طراحی سازه: پایه‌های سازه (چوبی، فلزی یا بتنی) را در فواصل مشخص نصب کنید. ارتفاع سازه باید به اندازه‌ای باشد که توری با محصول تماس نداشته باشد.
- نصب سیم و کابل: سیم‌های گالوانیزه را به عنوان تکیه‌گاه اصلی در طول و عرض سازه نصب کنید.
- پهن کردن توری: توری را در روزی که هوا آرام است، روی سازه پهن کنید.
- کشش و مهار: توری باید به صورت کاملاً محکم و بدون شلی کشیده شود تا در اثر باد یا تگرگ تکان نخورد. از گیره‌های پلاستیکی مخصوص یا طناب‌های مقاوم برای بستن توری به سازه و سیم‌ها استفاده کنید.
- تثبیت حاشیه‌ها: لبه‌های توری را به زمین یا دیواره‌های جانبی محکم کنید تا از ورود باد و آسیب به توری جلوگیری شود.
