استفاده از پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری در ایران به دلیل کمبود منابع آب یک راه‌حل مورد توجه و رو به رشد است، اما این فرآیند تحت نظارت سخت‌گیرانه قرار دارد و نیازمند رعایت استانداردها و طی مراحل اداری مشخصی است.
استانداردها و نظارت
استانداردها: در ایران، استفاده از پساب تصفیه‌شده تابع استانداردهای ملی است که توسط سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان حفاظت محیط زیست تدوین شده‌اند. استانداردهای ملی ۱۵۶۳۳ و ۲۱۸۷۶ به طور خاص به کیفیت پساب برای مصارف مختلف از جمله کشاورزی می‌پردازند. این استانداردها حدود مجاز پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی را مشخص می‌کنند.
نظارت: شرکت‌های آب و فاضلاب استانی و منطقه‌ای (تحت نظارت وزارت نیرو) مسئولیت تصفیه فاضلاب را بر عهده دارند و کیفیت پساب خروجی را به طور مداوم کنترل می‌کنند. همچنین سازمان حفاظت محیط زیست بر رعایت این استانداردها نظارت دارد.
مراحل اداری و تهیه پساب
برای تهیه و استفاده از پساب تصفیه‌شده، فرد یا سازمان متقاضی باید مراحل زیر را طی کند:
بررسی و درخواست: متقاضی باید ابتدا با شرکت آب و فاضلاب منطقه یا استان خود تماس گرفته و درخواست کتبی خود را برای خرید و واگذاری پساب تصفیه‌خانه ارائه دهد.
تأییدیه فنی: یک تیم کارشناسی از شرکت آب و فاضلاب و احتمالاً سازمان جهاد کشاورزی از محل پروژه بازدید کرده و امکان‌سنجی فنی و اقتصادی استفاده از پساب را بررسی می‌کند.
دریافت مجوز: پس از تأیید فنی، متقاضی باید از سازمان‌های ذی‌ربط مانند سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو مجوزهای لازم را دریافت کند. این مجوزها تضمین می‌کنند که استفاده از پساب در پروژه مورد نظر، با استانداردهای ملی و بهداشتی مطابقت دارد.
عقد قرارداد: پس از دریافت مجوزها، قراردادی بین متقاضی و شرکت آب و فاضلاب برای خرید پساب منعقد می‌شود که در آن میزان، زمان و نحوه تحویل پساب مشخص می‌گردد.
هزینه‌ها
هزینه‌های مربوط به استفاده از پساب به چند بخش تقسیم می‌شود:
قیمت خرید پساب: قیمت هر متر مکعب پساب بر اساس نرخ مصوب وزارت نیرو و قرارداد با شرکت آب و فاضلاب تعیین می‌شود. این قیمت معمولاً بسیار ارزان‌تر از آب شرب است.
هزینه‌های انتقال: متقاضی مسئولیت تأمین هزینه‌های مربوط به خط لوله و پمپ‌های لازم برای انتقال پساب از تصفیه‌خانه به محل مورد نظر را بر عهده دارد.
هزینه‌های نگهداری: هزینه‌های جاری شامل برق مصرفی برای پمپ‌ها و نگهداری خط انتقال نیز باید در نظر گرفته شود.
نکته: اگر پساب مورد نیاز از نوع تصفیه ثالثیه (پیشرفته) باشد، هزینه تهیه و انتقال آن معمولاً بیشتر است، زیرا این نوع تصفیه هزینه‌برتر است.
