ژنراتورهای دوگانه‌سوز (گازوئیل و گاز طبیعی/ال‌پی‌جی) و سه‌گانه‌سوز (گاز شهری، ال‌پی‌جی و بنزین) به دلیل انعطاف‌پذیری سوخت و هزینه‌های عملیاتی کمتر، به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به گاز طبیعی پایدار است، محبوبیت یافته‌اند. با این حال، مدیریت آلودگی و تعمیر این ژنراتورها به دلیل ترکیب سیستم‌های سوخت‌رسانی، پیچیدگی بیشتری دارد.
۱. مدیریت آلودگی و تعمیر در ژنراتورهای دوگانه/سه‌گانه
استفاده از سوخت‌های گازی (به ویژه گاز طبیعی و ال‌پی‌جی) در کنار سوخت مایع، چالش‌های آلودگی متفاوتی را ایجاد می‌کند:
الف) تأثیر سوخت گازی (گاز طبیعی/ال‌پی‌جی)
- مزیت آلودگی: سوخت‌های گازی به طور کلی احتراق تمیزتری نسبت به گازوئیل یا بنزین دارند. تولید دوده (Soot) و ذرات معلق (PM) در آن‌ها به شدت کمتر است. این امر باعث کاهش آلودگی روغن موتور و افزایش عمر فیلتر روغن می‌شود.
- چالش فرسایش سوپاپ‌ها: گاز طبیعی دارای عدد اکتان بالایی است و خشک‌تر می‌سوزد. این امر می‌تواند باعث فرسایش سریع‌تر نشیمنگاه سوپاپ‌ها و سوپاپ‌های خروجی شود، زیرا گاز فاقد مواد روانکار موجود در سوخت‌های مایع است.
- راهکار تعمیر و نگهداری: تنظیم دقیق‌تر و منظم‌تر لقی سوپاپ‌ها ضروری است. در صورت امکان، از روغن موتور با فرمولاسیون مخصوص موتورهای گازی (مانند روغن‌های با سطح خاکستر سولفاته پایین‌تر) استفاده شود.
ب) چالش‌های سوخت‌های مایع و ترکیب
- تشکیل رسوبات کربنی: در ژنراتورهای سه‌گانه‌سوز، استفاده از بنزین و گازوئیل می‌تواند منجر به تشکیل رسوبات کربنی روی پیستون‌ها، محفظه احتراق و انژکتورها شود.
- احتراق ناقص: اگر سیستم تبدیل سوخت به درستی تنظیم نشود (به‌ویژه در حالت دوگانه‌سوز)، ممکن است احتراق ناقص رخ دهد که منجر به افزایش مونوکسید کربن (CO) و هیدروکربن‌های نسوخته (HC) شود.
- راهکار تعمیر و نگهداری: بررسی و کالیبراسیون منظم سیستم میکسر گاز یا انژکتورهای اضافی. تمیزکاری دوره‌ای محفظه احتراق با مواد شیمیایی مخصوص یا روش‌های مکانیکی.
۲. راهنمای گام به گام عیب‌یابی و تعمیر انواع موتوربرق
عیب‌یابی در ژنراتورهای دوگانه و سه‌گانه باید سیستم سوخت‌رسانی را در اولویت قرار دهد، زیرا هر سوخت مسیر جداگانه‌ای دارد.
گام ۱: بررسی سیستم سوخت‌رسانی اولیه (سوخت مایع یا بنزین)
مشکل مشاهده شده | گام‌های عیب‌یابی | اقدام تعمیر و نگهداری |
موتور روشن نمی‌شود/ خاموش می‌شود. | الف. سوخت بنزین: شیر بنزین باز است؟ سوخت در باک وجود دارد؟ سوخت کهنه نشده است؟ | تمیز کردن/تعویض کاربراتور یا انژکتور در صورت گرفتگی؛ تعویض سوخت قدیمی. |
قدرت موتور کم است. | ب. سوخت بنزین: فیلتر سوخت بنزین را چک کنید. | تعویض فیلتر بنزین. |
گام ۲: بررسی سیستم سوخت‌رسانی گازی (گاز شهری/ال‌پی‌جی)
مشکل مشاهده شده | گام‌های عیب‌یابی | اقدام تعمیر و نگهداری |
ژنراتور روی گاز روشن نمی‌شود. | الف. فشار گاز: فشار ورودی گاز کافی است؟ (شیر گاز باز است؟). | تنظیم شیر اصلی گاز یا بررسی خطوط LPG برای گرفتگی. |
مشکل در تنظیم هوای-گاز. | ب. میکسر و رگلاتور: میکسر گاز و دیافراگم رگلاتور را برای پارگی یا گرفتگی بررسی کنید. | تنظیم مجدد نسبت هوای-گاز یا تعویض دیافراگم رگلاتور (این قطعات بیشترین خرابی را دارند). |
نشت گاز احساس می‌شود. | ج. نشتی: خطوط گاز و اتصالات را با محلول آب و صابون تست کنید. | تعویض واشرها و شیلنگ‌های قدیمی. |
گام ۳: بررسی سیستم احتراق و تبدیل سوخت (مشترک)
مشکل مشاهده شده | گام‌های عیب‌یابی | اقدام تعمیر و نگهداری |
جرقه ضعیف یا عدم جرقه. | الف. شمع: وضعیت شمع‌ها را بررسی کنید (رسوب کربن، فرسودگی الکترودها). | تنظیم گپ شمع‌ها یا تعویض شمع‌ها. |
ایراد در سیستم احتراق. | ب. کویل و کلاهک شمع: سلامت سیم‌ها و کویل جرقه را بررسی کنید. | تعویض کویل یا کلاهک شمع. |
ایراد در انتقال سوخت. | ج. سوئیچ تبدیل سوخت: در ژنراتورهای سه‌گانه، سوئیچ تبدیل سوخت را برای هرگونه قطعی بررسی کنید. | ترمیم یا تعویض سوئیچ تبدیل. |
گام ۴: مدیریت دما و آلودگی (اجزای داخلی)
مشکل مشاهده شده | گام‌های عیب‌یابی | اقدام تعمیر و نگهداری |
لقی نامنظم سوپاپ‌ها. | الف. فرسایش سوپاپ: به دلیل استفاده مداوم از گاز، لقی سوپاپ‌ها را اندازه بگیرید. | تنظیم مجدد لقی سوپاپ‌ها طبق دفترچه سازنده. |
گرمای بیش از حد موتور. | ب. روغن و خنک‌کاری: سطح روغن را بررسی کنید. در مدل‌های آب‌خنک، سطح آب و سلامت فن را چک کنید. | تعویض روغن با گرید مناسب؛ تمیزکاری پره‌های خنک‌کننده. |
دود غیرمعمول. | ج. تشخیص دود: دود آبی (روغن‌سوزی) یا دود سیاه (سوخت بیش از حد). | بررسی رینگ پیستون (آبی) یا تنظیم میکسر (سیاه). |
۳. نگهداری پیشگیرانه در سیستم‌های چندگانه‌سوز
برای اطمینان از عملکرد بهینه و طول عمر بیشتر، نگهداری پیشگیرانه در این مدل‌ها باید دقیق‌تر باشد:
- چرخه تعویض روغن کوتاه‌تر: اگرچه گاز تمیزتر می‌سوزد، اما سیستم دوگانه‌سوز، دمای احتراق بالاتری دارد. بهتر است روغن را در بازه‌های زمانی کمی کوتاه‌تر از حالت تک‌سوز تعویض کنید.
- تخلیه کامل سوخت مایع: اگر ژنراتور برای مدت طولانی از سوخت گاز استفاده می‌کند، اطمینان حاصل کنید که بنزین یا گازوئیل در مخزن کاربراتور یا خطوط سوخت باقی نماند تا از ایجاد رسوبات و گرفتگی جلوگیری شود.
- بررسی مداوم رگلاتور گاز: دیافراگم و اورینگ‌های رگلاتور گاز به مرور زمان خشک می‌شوند. بازرسی‌های دوره‌ای برای اطمینان از عدم نشتی و تنظیم دقیق فشار گاز ورودی حیاتی است.
