ساختار و قطعات اصلی پکیج : ایرادات برد، ایرادات مبدل ها، مقایسه برندها و کدهای خطا

این یک کالبدشکافی فنی و تخصصی از پکیج‌های دیواری است. پکیج در واقع یک موتورخانه کوچک و هوشمند است که در ابعادی بسیار کم، هم آب گرم مصرفی (حمام و آشپزخانه) و هم آب گرم سیستم گرمایشی (رادیاتورها) را تأمین می‌کند.

ساختار پکیج تک مبدل و دو مبدل

قطعات اصلی و وظایف آن‌ها:

1. پمپ سیرکولاسیون: وظیفه گردش آب در مدار گرمایش را بر عهده دارد.
2. مبدل اصلی: محل انتقال حرارت شعله به آب.
3. مشعل (Burner): محل سوختن گاز و ایجاد شعله.
4. شیر کنترل گاز: تنظیم میزان جریان گاز ورودی به مشعل.
5. منبع انبساط: خنثی کردن نوسانات فشار آب ناشی از تغییر دما.
6. برد الکترونیک: مغز دستگاه که دستورات را به قطعات صادر می‌کند.
7. فن: هدایت محصولات احتراق به بیرون و مکش هوای تازه (در مدل‌های محفظه احتراق بسته).
8. سنسورها (NTC): تشخیص دمای آب گرم مصرفی و گرمایشی.
9. شیر سه‌طرفه : تغییر مسیر آب بین رادیاتورها و مبدل ثانویه.

بخش اول: اجزای استراتژیک و حیاتی پکیج

۱. مبدل حرارتی (Heat Exchanger)

• مبدل اصلی: قطعه‌ای مسی با فین‌های حرارتی که مستقیماً بالای شعله قرار دارد و آب در آن گرم می‌شود.
• مبدل ثانویه (Plate Exchanger): در دستگاه‌های دومبدل، این قطعه وظیفه گرم کردن آب مصرفی را از طریق تبادل حرارت بین آب داغ مدار گرمایش و آب سرد ورودی بر عهده دارد (بدون تماس مستقیم با شعله).
• علائم خرابی: رسوب گرفتن (کاهش فشار آب گرم یا صدای تق‌تق) و سوراخ شدن لایه‌های داخلی.

۲. پمپ سیرکولاتور (Circulation Pump)

• توضیح: قلب پکیج که وظیفه به جریان انداختن آب در مدار رادیاتورها را دارد. (برندهایی مثل Grundfos یا Wilo در پکیج‌های ایرانی رایج هستند).
• عملکرد: این پمپ فقط در حالت گرمایش (زمستان) و یا در زمان تولید آب گرم در پکیج‌های دومبدل کار می‌کند.
• علائم خرابی: گیرپاژ کردن (قفل شدن)، صدای ناهنجار و گرم نشدن رادیاتورها علیرغم روشن بودن شعله.

۳. شیر سه‌راهه موتوری (Three-way Valve)

• توضیح: این قطعه فقط در پکیج‌های دومبدل وجود دارد و نقش "دو راهی" یا "ترافیک‌بان" را ایفا می‌کند.
• عملکرد: وقتی شیر آب گرم را باز می‌کنید، برد به موتور شیر سه‌راهه فرمان می‌دهد تا مسیر رادیاتورها را ببندد و آب داغ را به سمت مبدل ثانویه هدایت کند.
• علائم خرابی: رادیاتورها گرم می‌شوند اما آب مصرفی سرد است (یا بالعکس).

بخش دوم: راهنمای رفع خطاهای (Error) رایج

در پکیج‌های جدید، خرابی‌ها به صورت کدهای خطا (دیجیتال یا چراغ‌های چشمک‌زن) نمایش داده می‌شوند.

کدهای خطای رایج ایران‌رادیاتور (مدل‌های آنالوگ مثل M24FF)

• ۴۰-۷۰-۸۰: پرکاربردترین خطا؛ نشانه کم بودن فشار آب داخل مدار است. (باید شیر پرکن زیر دستگاه را باز کنید تا عقربه به ۱.۵ برسد).
• ۷۰-۸۰: نشانه عدم تشکیل شعله (قطع بودن گاز، خرابی جرقه یا حسگر شعله).
• ۴۰-۷۰: نشانه رسوب گرفتن مبدل یا گرفتگی در مسیر گردش آب.
• خطای AF: در مدل‌های دیجیتال، نشانه خرابی پرشر سوئیچ دود یا فن است.

کدهای خطای رایج بوتان (مدل‌های دیجیتال مثل Perla Pro)

• E01: عدم تشکیل شعله (گاز، جرقه، حسگر).
• E02: فعال شدن ترموستات حد (دمای دستگاه بیش از حد بالا رفته است؛ معمولاً به دلیل خرابی پمپ یا سوختن آن).
• E04: کم بودن فشار آب مدار گرمایش (نیاز به باز کردن شیر پرکن).
• E03: خطای سیستم تخلیه دود (فن یا دودکش).

بخش سوم: قطعات ایمنی و کنترلی

• پرشر سوئیچ آب: سنسوری که اجازه نمی‌دهد پکیج بدون آب روشن شود (جلوگیری از ذوب شدن مبدل).
• منبع انبساط: یک مخزن گرد یا تخت که فشار اضافی ناشی از گرم شدن آب را جذب می‌کند تا عقربه فشار به طور ناگهانی بالا نرود.
• سنسور NTC: حسگر دما که لحظه به لحظه دمای آب را به برد گزارش می‌دهد تا شعله تنظیم شود.

نکات حیاتی برای نگهداری و کاهش استهلاک

1. استفاده از رسوب‌گیر: نصب رسوب‌گیر مغناطیسی یا پلی‌فسفات در مسیر آب ورودی، عمر مبدل ثانویه را تا ۳ برابر افزایش می‌دهد.
2. محافظ برق: برد پکیج بسیار حساس و گران‌قیمت است؛ حتماً از محافظ برق مخصوص استفاده کنید.
3. تزریق پروتکتور: تزریق محلول‌های ضدخوردگی و ضدبا کتری به داخل مدار رادیاتورها، از سیاه شدن آب و خرابی پمپ جلوگیری می‌کند.
4. شیر پرکن: همیشه بعد از تنظیم فشار روی ۱.۵، شیر پرکن (معمولاً آبی یا مشکی رنگ زیر دستگاه) را کاملاً ببندید؛ باز ماندن آن باعث بالا رفتن فشار و چکه کردن شیر اطمینان می‌شود.

جدول مقایسه کوتاه: بوتان در مقابل ایران‌رادیاتور

ساختار برد پکیج: 

1. ساختار و بلوک‌بندی برد الکترونیک پکیج

برد پکیج از نظر الکترونیکی به ۴ بخش اصلی تقسیم می‌شود که در اکثر برندها (مانند ایران رادیاتور، بوتان و برندهای خارجی) منطق مشابهی دارند:

الف) بخش تغذیه (Power Supply)

این بخش ولتاژ ۲۲۰ ولت متناوب را به ولتاژهای مستقیم پایین (معمولاً ۱۲ ولت برای رله‌ها و ۵ ولت برای میکروکنترلر) تبدیل می‌کند.

• قطعات کلیدی: ترانس تغذیه یا مدار سوئیچینگ (آی‌سی تغذیه)، خازن‌های صافی، پل دیود و فیوز (معمولاً ۲ آمپر).

ب) بخش پردازش (Microcontroller)

آی‌سی مرکزی که برنامه‌نویسی پکیج روی آن قرار دارد. این بخش اطلاعات دما (NTC)، فشار آب و جریان آب را پردازش می‌کند.

• قطعات کلیدی: میکروکنترلر (MCU)، نوسان‌ساز (کریستال) و حافظه EEPROM (در برخی مدل‌ها).

ج) بخش ورودی و سنسورها (Inputs)

این مسیرها اطلاعات محیطی را به برد می‌رسانند.

• قطعات کلیدی: اپتوکوپلرها (برای ایزولاسیون)، مقاومت‌های دقیق برای خواندن دمای سنسورهای NTC، ترموستات حد و پرشر سوئیچ هوا.

د) بخش خروجی و فرمان (Outputs)

در این بخش، برد دستور نهایی را به قطعات مکانیکی می‌دهد.

• قطعات کلیدی: رله‌ها (برای روشن کردن فن، پمپ و شیر سه‌طرفه) و مدار جرقه زن (ترانس های‌ولتاژ).

۲. ایرادات رایج برد و علت الکترونیکی آن‌ها

خرابی‌های برد معمولاً خود را به صورت کدهای خطا (Error Codes) نشان می‌دهند. در اینجا مهم‌ترین خرابی‌ها و منشأ آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

۱. پکیج اصلاً روشن نمی‌شود (خاموشی مطلق)

• علت الکترونیکی: سوختن فیوز ورودی، خرابی آی‌سی تغذیه (LNK یا Viper) یا سوختن ترانس ورودی.
• تشخیص: ولتاژگیری خروجی بخش تغذیه با مولتی‌متر.

۲. فن روشن نمی‌شود یا دائم روشن می‌ماند

• علت الکترونیکی: چسبیدن یا سوختن کنتاکت رله فن. این یکی از رایج‌ترین ایرادات در پکیج‌های ایران رادیاتور است (خطای ۴۰-۶۰-۸۰).
• قطعه معیوب: معمولاً رله ۱۲ ولت (مانند رله‌های Omron یا Finder).

۳. شعله تشکیل می‌شود اما بلافاصله خاموش می‌گردد

• علت الکترونیکی: خرابی در مدار تشخیص شعله (یونیزاسیون).
• قطعه معیوب: خازن‌های پلی‌استر در مسیر مدار یون یا نشتی اپتوکوپلر مربوطه.

۴. نوسان دمای آب یا عدم تشخیص سنسورها

• علت الکترونیکی: خرابی خازن‌های الکترولیت صافی که باعث ایجاد نویز روی ولتاژ ۵ ولتِ میکروکنترلر می‌شود.
• علامت: کد خطای مربوط به سنسور NTC در حالی که خود سنسور سالم است.

۳. جدول عیب‌یابی سریع قطعات روی برد

۴. نکات مهم در نگهداری برد

• نصب محافظ برق: بردهای پکیج به نوسانات ولتاژ بسیار حساس هستند. حتماً از محافظ برق مخصوص پکیج استفاده کنید.
• جلوگیری از نفوذ رطوبت: نشت آب از پمپ یا اتصالات بالایی می‌تواند مستقیماً روی برد ریخته و باعث اتصالی و سوختن میکروکنترلر (که غیرقابل تعمیر است) شود.
• گردگیری: تجمع گرد و غبار روی برد در محیط‌های مرطوب می‌تواند باعث ایجاد پل مقاومتی و اختلال در عملکرد سنسورها شود.

هشدار ایمنی: تعمیر برد پکیج نیاز به دانش الکترونیک و تجهیزات لحیم‌کاری (هویه و هیتر) دارد. باز کردن محفظه برد در حالی که دستگاه به برق است، خطر برق‌گرفتگی شدید دارد.