کفپوشهای آجری و سنگی (مانند تراورتن، گرانیت و مرمر) به دلیل دوام و زیبایی، انتخابی محبوب در فضاهای داخلی و خارجی هستند. با این حال، به دلیل متخلخل بودن (Porous) و سطح ناهموار، به مرور زمان مستعد جذب جرم، آلودگی، چربی و لکههای تیره ناشی از رفت و آمد زیاد میشوند. تمیزکاری این سطوح نیازمند رویکردی خاص بر اساس نوع سنگ و ماهیت آلودگی است.
۱. شناخت ماهیت آلودگی و سنگ
قبل از انتخاب شوینده، باید ماهیت جرم و نوع سنگ را تعیین کنید تا از آسیب به آن جلوگیری شود.
الف) انواع آلودگی
- آلودگیهای روزمره و پروتئینی: لکههای غذا، نوشیدنی، و گل و لای (عموماً با شوینده خنثی یا بازی ملایم حذف میشوند).
- آلودگیهای چرب: گریس، روغن، چربیهای پخت و پز (نیاز به شویندههای بازی قوی یا آنزیمی).
- رسوبات معدنی و شوره: لکههای سفید یا خاکستری ناشی از آب سخت یا خروج نمک از مصالح زیرین (نیاز به شویندههای اسیدی ملایم).
ب) انواع سنگ و حساسیت شیمیایی
نوع سطح | ساختار و ویژگی | واکنش به pH |
سنگ آهکی (مرمر، تراورتن) | متخلخل، بر پایه کربنات کلسیم. | بسیار حساس به اسید. اسید باعث حل شدن سطح و کدر شدن سنگ میشود. |
سنگ سیلیسی (گرانیت، کوارتزیت) | متراکمتر، بر پایه سیلیس. | مقاوم در برابر اسیدهای ملایم، اما همچنان باید با احتیاط استفاده شود. |
آجر | بسیار متخلخل و جاذب. | مقاوم در برابر اسیدهای ملایم (برای حذف ملات و شوره)، اما به سرعت کثیفی را جذب میکند. |
۲. مواد پیشنهادی برای جرمزدایی (بر اساس pH)
بهترین رویکرد برای تمیزکاری، شروع با ملایمترین ماده و سپس حرکت به سمت مواد قویتر است.
الف) شویندههای خنثی (pH approx 7)
- ماهیت: ملایم و ایمنترین گزینه برای تمام سطوح، بهویژه سنگهای حساس (مرمر و تراورتن). حاوی سورفکتانتهای قوی هستند.
- کاربرد: تمیزکاری روزانه و هفتگی، حذف لکههای سطحی.
- مزیت: به سطح سنگ یا بندکشی آسیب نمیزنند.
ب) شویندههای بازی (قلیایی) (pH > 8)
- ماهیت: حاوی قلیاهای ضعیف تا متوسط (مانند آمونیاک یا ترکیبات سدیم).
- کاربرد: بهترین گزینه برای حذف چربی، گریس، روغن و کثیفیهای عمیق ناشی از رفت و آمد. بازیها چربی را صابونی میکنند.
- نحوه استفاده:
- محلول را روی سطح بریزید و 5 تا 15 دقیقه اجازه دهید بماند (بدون اینکه خشک شود).
- با برس یا اسکرابر ماشینی (برای سطوح بزرگ) سطح را کاملاً برس بکشید.
- آبکشی کامل و جمعآوری آب کثیف با جاروبرقی صنعتی (Shop Vac).
ج) شویندههای اسیدی (pH < 6)
- ماهیت: حاوی اسیدهای ملایم (مانند فسفریک یا سیتریک) یا اسیدهای قوی (هیدروکلریک) که باید بسیار رقیق شوند.
- کاربرد: مختص حذف شوره، رسوب آهک و لکههای ملات در کفهای سنگی مقاوم (مانند گرانیت) و کفهای آجری.
- نکات حیاتی:
- هرگز برای مرمر یا تراورتن استفاده نکنید.
- حتماً ابتدا در گوشهای پنهان تست کنید.
- سطح را قبل از اجرا خیس کنید تا از نفوذ عمیق اسید به بافت سنگ جلوگیری شود.
- پس از استفاده، سطح را با آب و یک شوینده بازی ملایم (مانند جوش شیرین رقیق) خنثی کنید.
۳. فرآیند گام به گام جرمزدایی عمیق
برای جرمزدایی سنگها و آجرها، به خصوص زمانی که سالها تمیز نشدهاند، از مراحل زیر پیروی کنید:
گام ۱: آمادهسازی و ایمنی
- پاکسازی اولیه: تمامی خردهها، آشغالها و آلودگیهای سطحی را با جارو یا جاروبرقی معمولی تمیز کنید.
- ایمنی: از عینک محافظ، دستکشهای مقاوم و در صورت استفاده از مواد قوی، از ماسک تنفسی مناسب استفاده کنید. تهویه هوا باید مناسب باشد.
گام ۲: اجرای شوینده اصلی (عموماً بازی)
- شوینده بازی قوی (مانند دترجنتهای صنعتی کفپوش) را رقیق کرده و روی بخش کوچکی از کف بریزید.
- اجازه دهید شوینده به مدت 5 تا 20 دقیقه روی جرمها زمان تماس داشته باشد تا آنها را تجزیه کند (بنابراین نباید خشک شود).
- برای حفظ رطوبت میتوانید روی سطح یک لایه پلاستیکی بکشید.
گام ۳: عمل مکانیکی (Scrubbing)
- با استفاده از برسهای سخت یا در صورت امکان، دستگاه اسکرابر یا پولیشر کف با پدهای زبر، سطح را به خوبی برس بکشید.
- توجه: عمل مکانیکی در سنگشویی حرفهای بخش عمدهای از جرمزدایی را انجام میدهد.
گام ۴: آبکشی و جمعآوری
- پس از برسکشی، با آب تمیز سطح را بشویید.
- آب کثیف و امولسیون شده را به سرعت با یک جاروبرقی صنعتی (Shop Vac) یا تی تمیز جمعآوری کنید. اجازه ندهید آب کثیف دوباره روی سطح سنگ خشک شود.
- این مرحله را تکرار کنید تا آب جمعآوری شده کاملاً شفاف باشد.
گام ۵: محافظت (Sealing)
- پس از خشک شدن کامل سطح، برای جلوگیری از نفوذ مجدد کثیفی، باید از سیلر (Sealer) استفاده کنید.
- سیلرها (مخصوص سنگ و آجر) یک لایه محافظ نازک روی سطح ایجاد میکنند و منافذ سنگ را میبندند. این کار باعث میشود تمیزکاریهای بعدی بسیار آسانتر و سریعتر انجام شود.
