کاشی‌ها یکی از رایج‌ترین و بادوام‌ترین پوشش‌ها برای کف و دیوار هستند. درک تفاوت‌های ساختاری و روشهای نصب، برای اجرای صحیح پروژه‌های کاشی‌کاری ضروری است.
۱. ساختار و انواع کاشی‌های کف و دیوار
کاشی‌ها از نظر جنس بدنه (بیسکویت) و میزان جذب آب به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: سرامیک و پرسلان.
الف) کاشی‌های سرامیک (Ceramic Tiles)
- ساختار: بدنه (بیسکویت) از خاک رس قرمز یا سفید ساخته شده و معمولاً دمای پخت پایین‌تری دارد.
- جذب آب: جذب آب بالایی دارد (بیشتر از 3% تا 7%).
- کاربرد: عمدتاً برای دیوار استفاده می‌شود، زیرا جذب آب بالا و مقاومت کمتری در برابر سایش و فشار دارند.
- مقاومت: نرم‌تر بوده و برش آن‌ها آسان‌تر است.
ب) کاشی‌های پرسلان (Porcelain Tiles)
- ساختار: بدنه از خاک رس سفید، فلدسپات و کوارتز با فشار بسیار بالا و در دمای بسیار بالا پخته می‌شود.
- جذب آب: جذب آب بسیار پایین (کمتر از 0.5%) دارد، که باعث می‌شود در برابر یخ‌زدگی مقاوم باشد.
- کاربرد: مناسب برای کف (به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش) و همچنین دیوار و فضاهای خارجی.
- مقاومت: بسیار سخت، متراکم و مقاوم در برابر ضربه و لکه.
ج) انواع کاشی از نظر پرداخت سطح
نوع کاشی | ویژگی‌ها | کاربرد اصلی |
لعابدار (Glazed) | دارای لایه شیشه‌ای و ضدآب روی سطح. در دو نوع مات و براق. | دیوارها و کف‌های کم تردد. |
بدون لعاب (Unglazed) | پرسلان تمام بدنه (Full Body). رنگ و طرح در تمام ضخامت کاشی است. | کف‌های صنعتی و پرتردد (به دلیل سایش یکنواخت). |
کاشی پرسلان پولیش شده (Polished Porcelain) | سطح آن پس از پخت صیقلی می‌شود. بسیار براق و زیبا. | فضاهای داخلی مجلل. |
کاشی‌های موزاییکی (Mosaic) | قطعات کوچک کاشی (معمولاً کمتر از 10 cm times 10 cm) که روی توری چسبانده می‌شوند. | دیوار حمام، بین کابینت‌ها (Backsplash). |
۲. نام‌های تجاری معتبر (برندها)
نام‌های تجاری داخلی و بین‌المللی متعددی در بازار کاشی فعالیت می‌کنند که کیفیت‌های متفاوتی دارند:
- برندهای بین‌المللی: Porcelanosa (اسپانیا)، Marazzi (ایتالیا)، Villeroy & Boch (آلمان).
- برندهای داخلی: کاشی الوند، کاشی تبریز، کاشی گلدیس، کاشی مرجان، کاشی یزد. (این برندها معمولاً هر دو نوع سرامیک و پرسلان را تولید می‌کنند.)
۳. اصول اولیه آماده‌سازی برای کاشی‌کاری
آماده‌سازی صحیح سطح، پایه و اساس دوام و زیبایی کاشی‌کاری است.
الف) آماده‌سازی کف و دیوار
- تمیزی و خشکی: سطح باید کاملاً تمیز، عاری از گرد و غبار، روغن، رنگ و رطوبت باشد.
- تراز بودن (Leveling): مهم‌ترین اصل. سطح نباید بیش از 3 mm در 3 m (سه میلی‌متر در سه متر) ناترازی داشته باشد.
- راهکار کف: استفاده از ملات خود تراز شونده (Self-Leveling Compound) برای سطوح بتنی و سیمانی.
- راهکار دیوار: در صورت لزوم، اصلاح سطح با گچ، ملات یا استفاده از صفحات سیمانی.
- آب‌بندی (Waterproofing): در فضاهای مرطوب (مانند حمام و آشپزخانه)، قبل از کاشی‌کاری، باید از عایق‌های رطوبتی مناسب (مانند ژل‌های پلیمری یا ماستیک‌ها) استفاده شود.
- زبر کردن سطح: سطوح بسیار صیقلی (مانند رنگ روغن) باید با سنباده زبر شوند تا چسب کاشی بتواند به خوبی بچسبد.
۴. شیوه چسباندن کاشی‌ها (ملات یا چسب)
الف) استفاده از ملات سنتی (سیمان و ماسه)
- کاربرد: بیشتر برای کف و کاشی‌های با جذب آب بالا و در پروژه‌های قدیمی‌تر استفاده می‌شود.
- مزایا: مقرون به صرفه و در دسترس.
- معایب: سنگین و نیازمند زمان گیرش طولانی‌تر.
ب) استفاده از چسب کاشی (Adhesive)
- کاربرد: روش غالب برای دیوار و ضروری برای کاشی‌های پرسلان با جذب آب پایین.
- انواع چسب:
- چسب پودری (سیمانی): برای اکثر کاشی‌ها و کاشی‌کاری کف. باید با آب مخلوط شود.
- چسب خمیری (آماده مصرف): عمدتاً برای کاشی‌های دیوار و موزاییک‌های کوچک.
- روش اجرا:
- چسب یا ملات آماده شده با ماله دندانه‌دار (Notched Trowel) روی سطح پخش می‌شود.
- اندازه دندانه‌های ماله باید متناسب با ابعاد کاشی باشد. (کاشی‌های بزرگتر، دندانه‌های بزرگتر).
- کاشی با فشار و چرخش اندک روی چسب قرار می‌گیرد و از تراز بودن آن اطمینان حاصل می‌شود.
- از اسپیسرهای پلاستیکی (Spacers) برای ایجاد بند (درز) یکنواخت بین کاشی‌ها استفاده می‌شود.
۵. ابزار و شیوه برش کاشی‌های مختلف
نوع کاشی (سختی) تعیین کننده ابزار مورد نیاز برای برش است.
الف) برش کاشی‌های سرامیک (نرم‌تر)
- ابزار برش: کاتر دستی کاشی (Tile Cutter/Snap Cutter).
- شیوه برش: این دستگاه‌ها با ایجاد یک خط خراش روی سطح لعاب، کاشی را در امتداد همان خط با اعمال فشار "می‌شکنند" (Snap).
- کاربرد: بهترین و سریع‌ترین روش برای برش‌های مستقیم و خطی در کاشی‌های نرم.
ب) برش کاشی‌های پرسلان و سنگ (سخت‌تر)
- ابزار برش: اره کاشی بر مرطوب (Wet Tile Saw).
- شیوه برش: این ابزار دارای یک تیغه الماسه گردان است که در حین برش، توسط آب خنک می‌شود.
- مزایا:
- دقت بسیار بالا: برای برش‌های زاویه‌دار، L-شکل و برش‌های ظریف پرسلان ضروری است.
- خنک‌کاری: آب از خرد شدن لبه‌های پرسلان (به دلیل سختی بالا) جلوگیری می‌کند.
- ابزار برش‌های منحنی: برای ایجاد سوراخ‌های دایره‌ای (مانند شیرآلات یا لوله‌ها)، از مته‌های الماسه (Diamond Core Bits) استفاده می‌شود که با دریل و همراه با آب کار می‌کنند.
