نیسان وانت آبی یا زامیاد Z24، به دلیل سابقه طولانی، سادگی ساختار و مهمتر از همه، توانایی حمل بار فوقالعاده بالا (بیش از ظرفیت رسمی)، یکی از اسطورههای خودروهای کار در بازار ایران است. خرید این خودرو نیازمند بررسی دقیق فنی، بهخصوص در بخش شاسی، موتور و سیستم تعلیق است، زیرا تقریباً تمامی نمونههای موجود کارکرد سنگین و استهلاک بالایی داشتهاند.
۱. شناخت فنی موتور و ساختار
نیسان وانت در نسلهای مختلفی عرضه شده است، اما ساختار کلی و موتور آن (به جز تغییرات استاندارد آلایندگی) نسبتاً ثابت مانده است.
الف) موتور (Z24)
- نوع موتور: موتور Z24 یا KA24E (در مدلهای انژکتوری) که یک موتور ۴ سیلندر با سوخت بنزین یا دوگانهسوز است.
- قدرت و گشتاور: این موتور به دلیل گشتاور بالا در دورهای پایین، برای حمل بارهای سنگین بسیار مناسب است.
- سیستم سوخت: مدلهای قدیمیتر کاربراتوری هستند که مصرف بالاتری دارند و مدلهای جدیدتر (پس از حدود سال 1388 تا 1390) انژکتوری شدند. مدلهای انژکتوری (به ویژه در سوخت گاز) عملکرد بهتری دارند.
ب) شاسی و سیستم تعلیق
- شاسی مستقل: نیسان وانت دارای شاسی مستقل و قوی است که اتاق و بار روی آن نصب میشوند. این ویژگی، تحمل بار بسیار بالایی را فراهم میکند.
- تعلیق عقب: فنر شمشی فوقالعاده قوی که برای حمل بارهای سنگین طراحی شده است.
۲. چک لیست فنی موتور و گیربکس
به دلیل فشار کاری بالا، این قسمتها باید با دقت بیشتری بررسی شوند.
الف) موتور و احتراق
- صدای موتور: به صدای سوپاپها، زنجیر تایم (که در این موتور به جای تسمه استفاده شده) و یاتاقانها در دورهای مختلف گوش دهید. صدای غیرعادی میتواند نشانه تنظیم نبودن فیلرها یا استهلاک جدی باشد.
- دود اگزوز: مانند پیکان وانت، دود آبی نشانه روغنسوزی (رینگ یا کاسه نمد)، دود سفید نشانه سوختن واشر سرسیلندر و دود سیاه نشانه تنظیم نبودن سوخت است.
- فشار روغن: از فروشنده بخواهید گیج روغن را بکشد. روغن نباید بیش از حد سیاه و غلیظ باشد. فشار روغن باید پس از گرم شدن موتور پایدار بماند.
- نشت مایعات: اطراف درزهای سرسیلندر، پمپ هیدرولیک (فرمان) و پمپ کلاچ را از نظر نشتی روغن یا مایع بررسی کنید.
ب) گیربکس، دیفرانسیل و کلاچ
- عملکرد گیربکس: گیربکس ۴ یا ۵ سرعته نیسان وانت باید به آرامی و بدون صدای ساییدگی دنده را عوض کند. در صورت وجود، دنده ۴ و ۵ را در سرعت بالا از نظر صدای زوزه چک کنید.
- صدای دیفرانسیل: زوزه کشیدن دیفرانسیل در سرعتهای متوسط تا بالا بسیار رایج است و نشانه استهلاک دندههای پینیون و کرانویل است. اگر صدای زوزه بسیار بلند و آزاردهنده است، نیاز به تعمیرات اساسی وجود دارد.
- کلاچ: سفتی زیاد پدال کلاچ (بیش از حد نرمال) نشانه فرسودگی صفحه کلاچ یا خرابی سیم/پمپ کلاچ است. کلاچ باید در میانه کورس خود درگیر شود.
۳. بررسی شاسی و تعلیق (بخش حیاتی)
توانایی حمل بار بالا، فشار زیادی به شاسی و سیستم تعلیق وارد میکند، لذا این بخش حیاتیترین بخش بازرسی است.
الف) سلامت شاسی
- ساییدگی شاسی: نیسان وانت به دلیل ساختار مجزای شاسی، انعطافپذیری خوبی دارد. با این حال، به دنبال ترکها، بریدگیها یا جوشکاریهای نامنظم در طول شاسی (به خصوص در نزدیکی محورهای عقب و جلو) باشید. جوشکاری غیرتخصصی نشانه تصادفات شدید یا شکستگی ناشی از بار بیش از حد است.
- تراز بودن کابین و اتاق بار: از کناره به خودرو نگاه کنید تا مطمئن شوید که اتاق کابین و اتاق بار کاملاً در یک راستا و تراز هستند. کج بودن کابین میتواند نشانه ضربه به شاسی باشد.
ب) فنر و محورها
- فنر شمشی عقب: وضعیت لایههای فنر شمشی را بررسی کنید. شکستگی لایهها یا قوس غیرعادی رو به پایین (افتادگی فنر) نشانه حمل بارهای فوقالعاده سنگین و فراتر از تحمل خودرو است.
- اتصالات بوش و گوشواره فنر: این اتصالات لاستیکی و فلزی را از نظر پارگی، فرسودگی یا صدای جیرجیر (در حین حرکت) بررسی کنید.
- تایرها: سایش نامنظم تایرها میتواند نشانه مشکل در تراز چرخها، بوشهای اکسل جلو، یا خود شاسی باشد.
۴. سیستمهای اضافی و نگهداری
بخش | مورد بررسی | نکات مهم |
فرمان (هیدرولیک) | نشتی روغن هیدرولیک و عملکرد پمپ. | نشت از شلنگهای فشار قوی یا پمپ هیدرولیک رایج است. سفتی فرمان نشانه خرابی پمپ یا کمبود روغن است. |
سیستم ترمز | عملکرد بوستر ترمز و پدال. | پدال ترمز نباید بیش از حد نرم باشد. در نیسان وانت، عملکرد ترمزهای کاسهای عقب بسیار حیاتی است. |
دوگانه سوز | عملکرد در هر دو حالت و کپسول CNG. | خودرو را در هر دو حالت بنزین و گاز (در مدلهای دوگانهسوز) تست کنید. تفاوت قدرت موتور در مدلهای قدیمیتر طبیعی است، اما نباید بیش از حد افت کند. |
کفی و بدنه | زنگزدگی و پوسیدگی. | نیسان وانت به شدت مستعد پوسیدگی در کابین، دربها و کفی اتاق بار است، به خصوص در زیر قسمتهای پلاستیکی و محلهای تجمع آب. |
سیمکشی | وضعیت سیمکشی موتور و کابین. | به دلیل سن بالای بسیاری از مدلها، سیمکشیها اغلب دستکاری شدهاند. عایقبندی نامناسب میتواند منجر به مشکلات برقی پرهزینه شود. |
۵. نتیجهگیری و چک لیست نهایی
نیسان وانت خودرویی است که خریدار آن به طور خاص به دنبال توان باربری است، نه راحتی یا زیبایی. لذا تمرکز شما باید بر سلامت سازه و قلب تپنده آن (موتور) باشد.
الف) خلاصه چک لیست نهایی
وضعیت | مورد | وضعیت |
شاسی | ترک، جوشکاری یا تغییر شکل (حیاتی) | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
موتور | صدای زنجیر تایم و یاتاقان | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
موتور | دود آبی/سفید/سیاه اگزوز | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
دیفرانسیل | صدای زوزه شدید در حرکت | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
تعلیق عقب | شکستگی یا قوس غیرعادی فنر شمشی | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
ترمز | نرمی یا عدم اطمینان در ترمزگیری | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
بدنه | پوسیدگی شدید در زیر کابین و کفی | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
انژکتور/کاربراتور | تنظیم و پایداری دور آرام موتور | ☐ سالم ☐ مشکل دارد |
توصیه نهایی: نیسان وانت را حتماً پس از گرم شدن کامل موتور (پس از یک رانندگی 20 دقیقهای) مجدداً تست کنید، زیرا مشکلات فنی معمولاً پس از گرم شدن خود را بیشتر نشان میدهند. مشاوره با یک متخصص شاسی و تعلیق (جلوبندیساز) برای تأیید سلامت شاسی، ضروری است.
