تعمیر کامل موتور (Overhaul) که شامل باز کردن کامل موتور، تراشکاری، تعویض رینگ، پیستون، یاتاقان و بازسازی سرسیلندر است، یکی از پرهزینه‌ترین مراحل نگهداری خودرو است. هزینه این فرآیند به طور مستقیم به پیچیدگی طراحی موتور، قیمت قطعات یدکی و اجرت مکانیک بستگی دارد. در این مقاله، هزینه‌های تقریبی تعمیر اساسی سه موتور رایج داخلی (XU7، TU5، و EF7) مقایسه می‌شود.
۱. مقایسه کلی هزینه و پیچیدگی
به طور کلی، موتورها را می‌توان بر اساس هزینه تعمیر اساسی به ترتیب زیر از پرخرج‌ترین به کم‌خرج‌ترین مرتب کرد:
XU7 (پرخرج‌ترین) > EF7 (متوسط) > TU5 (کم‌خرج‌ترین)
الف) موتور XU7 (پارس، سمند، 405): پرخرج‌ترین
- دلیل هزینه بالا:
- ساختار قدیمی و حساسیت: طراحی قدیمی این موتور باعث حساسیت بالا به افزایش دما می‌شود، که منجر به تاب برداشتن مکرر سرسیلندر و نیاز به تراشکاری یا تعویض می‌شود.
- هزینه بالای قطعات: قیمت سرسیلندر کامل و متعلقات آن نسبت به سایر موتورها بالاست و سایش رینگ و یاتاقان در آن شایع‌تر است.
- خرابی واشر سرسیلندر: این موتور به دلیل مشکل در سیستم خنک‌کاری، مستعد سوختن واشر سرسیلندر است که خود هزینه‌های تعمیر را افزایش می‌دهد.
ب) موتور EF7 (سمند ملی، دنا): متوسط و پیچیده
- دلیل هزینه متوسط:
- پیچیدگی فنی: این موتور دارای 16 سوپاپ، سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ (VVT) و تایپیت‌های هیدرولیکی است. این پیچیدگی، اجرت مکانیک برای باز و بست و تنظیم دقیق را افزایش می‌دهد.
- قطعات اختصاصی: برخی از قطعات آن (به ویژه سیستم VVT) گران‌تر و کمیاب‌تر از TU5 هستند.
- میل لنگ سنگین: به دلیل حجم موتور بالاتر، قطعات گردنده آن سنگین‌تر است.
ج) موتور TU5 (پژو 206 تیپ 5، 207): کم‌خرج‌ترین
- دلیل هزینه پایین‌تر:
- طراحی مدرن‌تر: راندمان حرارتی بالاتر و تحمل بهتر دمایی نسبت به XU7 دارد، که کمتر دچار تاب برداشتن سرسیلندر می‌شود.
- فیلرگیری خودکار: داشتن تایپیت هیدرولیک، نیاز به فیلرگیری را از بین برده و اجرت مکانیک را کاهش می‌دهد.
- فراوانی قطعات: به دلیل تیراژ بالا، قطعات یدکی آن به وفور یافت می‌شود و قیمت رقابتی‌تری دارد.
۲. جدول مقایسه تقریبی هزینه‌های Overhaul
ردیف | جزء هزینه | XU7 (پژو پارس) | EF7 (دنا/سمند ملی) | TU5 (پژو 206 تیپ 5) |
۱ | اجرت مکانیک (باز و بست) | بالا | بسیار بالا (به دلیل VVT) | متوسط |
۲ | اجرت تراشکاری | بالا (نیاز مکرر به کف‌تراشی) | متوسط تا بالا | متوسط |
۳ | کیت رینگ و پیستون | متوسط به بالا | متوسط | متوسط |
۴ | کیت یاتاقان ثابت و متحرک | متوسط | متوسط | متوسط |
۵ | سرسیلندر کامل/تعویض | بسیار بالا | بالا (به دلیل 16 سوپاپ) | متوسط رو به بالا |
۶ | واشر سرسیلندر و متعلقات | بسیار حساس و پرهزینه | حساسیت کمتر از XU7 | حساسیت کمتر |
۷ | تایپیت‌ها | مکانیکی (قابل تنظیم) | هیدرولیک (گران در صورت تعویض) | هیدرولیک (گران در صورت تعویض) |
۸ | هزینه نهایی کل | بالاترین | متوسط تا بالا | متوسط |
توجه: هزینه‌ها و قیمت‌ها کاملاً وابسته به نوسانات بازار ارز، کیفیت قطعات (شرکتی/متفرقه) و نرخ اجرت مکانیک در هر منطقه است. این جدول صرفاً یک مقایسه نسبی بین سه موتور است.
۳. دلایل فنی هزینه بالاتر XU7 در Overhaul
- مسئله پکینگ (آب‌بندی): موتور XU7 در ساختار سنتی خود، دارای مجراهای آب‌بندی پیچیده‌تری در سرسیلندر است و هر گونه نقص در تراشکاری یا کیفیت واشر، سریعاً منجر به خرابی مجدد می‌شود.
- تاب‌گیری مکرر: به دلیل دمای کاری نسبتاً بالا، سرسیلندر XU7 به طور معمول نیاز به تراش مجدد پیدا می‌کند. هر بار تراش، عمر مفید سرسیلندر را کم می‌کند و در نهایت نیاز به تعویض سرسیلندر کامل را افزایش می‌دهد.
در مقابل، موتورهای TU5 و EF7، به دلیل بهره‌مندی از تکنولوژی‌های جدیدتر در مدیریت حرارتی و طراحی 16 سوپاپ، اگرچه پیچیدگی‌های خود را دارند، اما به طور مزمن مانند XU7 دچار معضل واشرسوزی و تاب‌برداشتن سرسیلندر نمی‌شوند.
