واحد تصفیه و آمادهسازی هوا (که اغلب به آن FRL - Filter, Regulator, Lubricator گفته میشود) یک جزء حیاتی در سیستم هوای فشرده است. این واحد وظیفه دارد هوای فشرده تولید شده توسط کمپرسور را برای استفاده ابزارهای بادی و کاربردهای حساس (مانند رنگپاشی) بهینه کند.
۱. واحد فیلتر و رطوبتگیر (Filter & Water Trap)
مهمترین وظیفه این واحد، حذف آلایندههای اصلی موجود در هوای فشرده یعنی رطوبت، روغن و ذرات جامد است.
الف) فیلتر رطوبتگیر (Water Trap)
- وظیفه: هوا به دلیل فشرده شدن، خنک شده و رطوبت موجود در آن به حالت مایع (آب) تبدیل میشود. این واحد با استفاده از چرخش گریز از مرکز، قطرات آب را از هوا جدا کرده و در کف مخزن جمع میکند.
- اهمیت: برای تمامی کاربردها حیاتی است، اما برای پیستولههای رنگپاشی که حتی کوچکترین قطره آب میتواند کیفیت رنگ را تخریب کند، فوقالعاده ضروری است. همچنین از زنگزدگی ابزارهای بادی جلوگیری میکند.
- انتخاب: برای کارهای حساس، به دنبال فیلترهایی باشید که قابلیت حذف ذرات تا 5 میکرون یا 1 میکرون را داشته باشند.
ب) فیلتر جداکننده روغن (Oil Separator Filter)
- وظیفه: حذف روغن موجود در هوا، که عمدتاً از کمپرسورهای پیستونی روغنکاری شونده نشأت میگیرد.
- اهمیت: اگرچه برای بکس بادی مشکلی ایجاد نمیکند، اما برای رنگپاشی، تجهیزات دندانپزشکی، پنوماتیک و سنسورهای حساس حیاتی است، زیرا روغن خروجی کیفیت کار را پایین میآورد.
- انتخاب: در صورت استفاده از کمپرسورهای روغنی برای کاربردهای حساس، حتماً از یک فیلتر جداکننده روغن ثانویه استفاده کنید که معمولاً به صورت کارتریجی عمل میکند.
۲. واحد رگلاتور (Regulator)
رگلاتور، پس از فیلتر قرار میگیرد و فشار بالای مخزن را به فشار ثابت و قابل استفاده برای ابزار تبدیل میکند.
- اهمیت: تنظیم دقیق فشار خروجی برای حفظ توان و طول عمر ابزار و همچنین ثبات کیفیت کار (مانند رنگپاشی یکنواخت) ضروری است.
- نحوه انتخاب:
- اندازه پورت: باید با اندازه شلنگ و لولهکشی کارگاه شما متناسب باشد (معمولاً 1/4 یا 1/2 اینچ).
- حداکثر دبی: رگلاتور باید بتواند حداکثر دبی هوای مورد نیاز ابزارهای شما را بدون افت فشار قابل ملاحظه، تأمین کند.
۳. واحد روغنکاری (Lubricator)
این واحد به طور خودکار مقدار کمی روغن مخصوص را به جریان هوای خروجی اضافه میکند تا ابزارهای بادی روغنکاری شده و کارایی و عمر آنها افزایش یابد.
الف) اهمیت روغنکاری ابزارهای بادی
- کدام ابزارها نیاز دارند؟
- ابزارهای چرخشی/ضربه زننده: بکس بادی، فرز بادی، سندر (سنبادهزن) بادی و دریلهای بادی. (روغنکاری ضروری است).
- کدام ابزارها نباید روغنکاری شوند؟
- ابزارهای محرک مستقیم: پیستولههای رنگپاشی، تفنگهای بادی برای تمیزکاری، و ابزارهای پنوماتیک حساس (مانند شیرها و عملگرها). (روغن به سطح کار آسیب میزند).
ب) نحوه انتخاب و تنظیم روغنکاری
- نوع روغن: حتماً از روغنهای مخصوص ابزار بادی (Pneumatic Oil) استفاده کنید. استفاده از روغن موتور یا سایر روغنها باعث آسیب به مهر و مومها و گرفتگی قطعات میشود.
- تنظیم نرخ تزریق: رگلاتورهای روغنکاری اغلب دارای یک پیچ تنظیم هستند که میزان ریزش قطرات روغن در دقیقه را مشخص میکند. نرخ تزریق باید بسیار کم باشد (معمولاً 1 تا 2 قطره در دقیقه برای برافروختن ابزار).
- مدل نصب: اگر هم ابزارهای نیازمند روغنکاری (بکس بادی) و هم ابزارهای حساس (پیستوله) دارید، دو راه دارید:
- مدل FR جداگانه: یک واحد فیلتر/رگلاتور (FR) را برای خطوط حساس (مانند رنگپاشی) نصب کنید.
- مدل FRL کامل: یک واحد FRL کامل را برای ابزارهای نیازمند روغنکاری نصب کنید و پیستوله را مستقیماً به یک خروجی فیلتر شده (FR) دیگر وصل کنید.
۴. راهنمای انتخاب مجموعه FRL
ویژگی | انتخاب برای کاربردهای عمومی و بکس بادی | انتخاب برای رنگپاشی حرفهای و حساس |
دبی (CFM) و اندازه | اندازه پورت 1/2 اینچ، دبی بالا برای تأمین بکس بادی. | اندازه پورت 1/4 اینچ یا 3/8 اینچ، تمرکز بر دقت رگلاتور. |
واحدهای مورد نیاز | FRL کامل (فیلتر، رگلاتور، روغنکاری). | FR + فیلتر ثانویه (Coalescing Filter) برای حذف کامل ذرات و رطوبت. |
اولویت کیفی | دوام رگلاتور و قدرت انتقال جریان هوا. | دقت فیلتراسیون و عدم وجود کوچکترین رطوبت. |
