فرز انگشتی (Die Grinder) و مینی فرز (Angle Grinder) دو ابزار برش و سایش بسیار حیاتی در فلزکاری، نجاری و سنگ‌کاری هستند. انتخاب صحیح سنگ، پد و سری‌های جانبی نه تنها بر کیفیت کار نهایی تأثیر می‌گذارد، بلکه مستقیماً با ایمنی و طول عمر ابزار در ارتباط است.
۱. فرز انگشتی (Die Grinder) و سری‌های آن
فرز انگشتی یک ابزار چرخشی با سرعت بالا و اندازه کوچک است که برای کارهای دقیق، حکاکی، تمیزکاری و پرداخت نهایی در فضاهای تنگ طراحی شده است.
الف) سری‌ها و سنگ‌های روتاری (Rotary Burrs)
این سری‌ها پرکاربردترین ابزارهای فرز انگشتی هستند و در اشکال مختلف برای برش و حذف مواد به کار می‌روند.
نوع سری | جنس دندانه | کاربرد اصلی | ملاحظات |
کاربید تنگستن (Tungsten Carbide) | بسیار سخت و بادوام | برش و سایش فلزات سخت (فولاد، فولاد ضد زنگ)، حذف جوش‌های سخت. | بالاترین کارایی و سرعت در فلزات. |
فولاد تندبر (HSS - High-Speed Steel) | نرم‌تر از کاربید | برش و شکل‌دهی چوب، پلاستیک، آلومینیوم و فلزات نرم‌تر. | ارزان‌تر است، اما در دمای بالا کارایی‌اش کاهش می‌یابد. |
ب) سری‌های سایش و پرداخت
- سنگ‌های نصب‌شده (Mounted Stones): از جنس اکسید آلومینیوم یا سیلیکون کاربید هستند. برای تیز کردن، صاف کردن لبه‌های فلزی و برطرف کردن زبری استفاده می‌شوند. (انتخاب نوع سنگ بر اساس سختی قطعه کار است).
- پدهای نمدی و لاستیکی: برای پولیش نهایی و پرداخت سطوح فلزی و شیشه‌ای، با استفاده از خمیر یا پودر پولیش.
ج) نکات حیاتی فرز انگشتی
- سرعت (RPM): فرز انگشتی سرعت چرخش بسیار بالایی دارد. هرگز نباید از سری‌های بزرگتر از حد مجاز (معمولاً تا قطر ۲۵ میلی‌متر) استفاده کرد، زیرا خطر شکستن سری و پرتاب شدن قطعات را افزایش می‌دهد.
- فشار: باید از اعمال فشار زیاد به فرز انگشتی خودداری کرد تا موتور داغ نشود و عمر سری افزایش یابد.
۲. مینی فرز (Angle Grinder) و متعلقات آن
مینی فرز (و فرزهای بزرگتر) ابزارهایی با قدرت و گشتاور بالا هستند که برای برش، سنگ‌زنی (Grinding) و سابیدن در مقیاس بزرگتر استفاده می‌شوند.
الف) سنگ‌های برش و سایش (Cut-off & Grinding Wheels)
این سنگ‌ها بر اساس ضخامت و کاربرد تقسیم می‌شوند:
نوع سنگ | ضخامت | کاربرد اصلی | ملاحظات |
سنگ برش (Cut-off Wheel) | بسیار نازک (1 تا 3 mm) | برش انواع فلزات (آهن، پروفیل، لوله) و کاشی/سرامیک (با تیغه مخصوص). | فقط برای برش‌های عمود بر سطح (استفاده از لبه ممنوع است). |
سنگ سایش (Grinding Wheel) | ضخیم (6 تا 8 mm) | سابیدن، تیز کردن ابزار، حذف مواد اضافی جوش و برطرف کردن زنگ‌زدگی‌های عمیق. | باید با زاویه 15 تا 30 درجه نسبت به سطح کار شود. |
ب) پدهای سنباده و پولیش (Flap Discs & Backing Pads)
- پدهای فیبری (Flap Discs): صفحات سنباده‌ای هستند که به صورت پره‌های متراکم روی یک صفحه پشتیبان قرار گرفته‌اند.
- کاربرد: حذف زنگ‌زدگی‌های سطحی، پرداخت جوش‌های سبک، و آماده‌سازی سطح برای رنگ‌آمیزی.
- مزیت: طول عمر بالا و عملکرد سریع‌تر و نرم‌تر از سنگ‌های سایش ضخیم.
- دیسک‌های پشتیبان (Backing Pads): برای نگهداری دیسک‌های سنباده چسبی یا دیسک‌های پشمی/نمدی به کار می‌روند. مناسب برای سنباده‌زنی و پرداخت نهایی چوب و فلز.
ج) نکات حیاتی مینی فرز
- قطر: همواره مطمئن شوید که قطر سنگ با مشخصات مینی فرز شما مطابقت دارد (مثلاً ۱۱۵ یا ۱۲۵ میلی‌متر).
- سرعت مجاز (MAX RPM): اهمیت این نکته حیاتی است. سرعت مجاز حک شده روی سنگ باید برابر یا بیشتر از حداکثر سرعت دستگاه شما باشد. استفاده از سنگی که سرعت مجاز آن پایین‌تر است، خطر شکستن سنگ و آسیب جدی را به دنبال دارد.
- محافظت: همیشه از محافظ اصلی دستگاه (گارد) و تجهیزات ایمنی (عینک، دستکش) استفاده کنید.
۳. راهنمای انتخاب بر اساس کاربرد
کاربرد | ابزار پیشنهادی | سری/سنگ پیشنهادی | گام‌های مهم |
برش پروفیل‌های فلزی | مینی فرز | سنگ برش نازک (Cut-off) | برش باید در زاویه 90 درجه و با فشار یکنواخت انجام شود. |
پرداخت و پولیش جوش | مینی فرز | پد فلاپ (Flap Disc) | استفاده از گریت‌های درشت (۴۰) برای حذف سریع، سپس گریت‌های ریز (۸۰ و ۱۲۰) برای صافکاری. |
حکاکی یا برداشتن فلز سخت | فرز انگشتی | سری کاربید تنگستن | سرعت بالا و تماس آهسته با سطح. |
برش دقیق چوب یا پلاستیک | فرز انگشتی | سری فولاد تندبر (HSS) | جلوگیری از داغ شدن بیش از حد قطعه کار. |
برداشتن رنگ و زنگ‌زدگی سطحی | مینی فرز | برس سیمی کاسه‌ای (Wire Cup Brush) | پوشیدن عینک و ماسک برای محافظت در برابر ذرات پرتاب شده. |
