پرورش وانیل در منزل یک فعالیت باغبانی چالش‌برانگیز اما ارزشمند است.برای همین است که قیمت وانیل بسیار بالا می باشد . برخلاف گیاهان دیگر، وانیل یک ارکیده گرمسیری است که نیاز به شرایط محیطی بسیار خاص و دقت زیادی در نگهداری دارد. با این حال، با فراهم کردن امکانات مناسب، می‌توانید این گیاه زیبا و ارزشمند را در خانه خود پرورش دهید.
۱. شرایط ضروری برای رشد وانیل
دما: وانیل به دمای ثابت و بالا نیاز دارد. دمای ایده‌آل برای رشد آن بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است. این گیاه به سرما بسیار حساس است و دمای کمتر از ۱۵ درجه سانتی‌گراد به آن آسیب می‌زند.
رطوبت: این گیاه در محیطی با رطوبت بسیار بالا (۸۰ تا ۹۰ درصد) بهترین رشد را دارد. برای تأمین این میزان رطوبت، به یک گلخانه کوچک یا فضای بسته با دستگاه رطوبت‌ساز نیاز خواهید داشت. اسپری کردن آب روی برگ‌ها نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
نور: وانیل به نور غیرمستقیم و روشن نیاز دارد. در طبیعت، این گیاه به درختان دیگر می‌پیچد و از نور فیلتر شده استفاده می‌کند. نور مستقیم خورشید باعث سوختگی برگ‌ها می‌شود.
۲. تجهیزات و تمهیدات لازم
قلمه یا گیاه جوان: وانیل معمولاً از طریق قلمه یا گیاه جوان کاشته می‌شود. تهیه قلمه‌ای سالم با چند گره و ریشه هوایی، کلید موفقیت است.
بستر کشت (خاک): وانیل یک ارکیده است و در خاک معمولی رشد نمی‌کند. به بستری نیاز دارد که زهکشی بسیار بالایی داشته باشد. ترکیبی از پوست درخت کاج، پیت‌ماس و پرلیت برای آن مناسب است.
گلدان و پشتیبان: از گلدانی با سوراخ‌های زهکشی زیاد استفاده کنید. از آنجایی که وانیل یک گیاه بالارونده است، به یک تکیه‌گاه قوی مانند یک ستون چوبی، سینی یا داربست نیاز دارد تا روی آن بپیچد.
سیستم رطوبت‌ساز: استفاده از یک دستگاه رطوبت‌ساز ضروری است. همچنین باید ریشه‌های هوایی که از ساقه خارج می‌شوند را به صورت منظم با آب اسپری کنید.
۳. نحوه کاشت، مراقبت و گرده‌افشانی
کاشت: قلمه را در بستر کشت مخصوص قرار دهید و مطمئن شوید که ریشه‌های هوایی با تکیه‌گاه تماس داشته باشند.
آبیاری: بستر کشت را مرطوب نگه دارید، اما هرگز آن را غرقاب نکنید. اجازه دهید سطح بستر کمی خشک شود و سپس آبیاری کنید.
گل‌دهی: چالش اصلی، گل‌دهی گیاه است. وانیل معمولاً پس از ۳ تا ۵ سال به گل می‌نشیند.
گرده‌افشانی دستی: در طبیعت، گرده‌افشانی توسط نوع خاصی از زنبورها انجام می‌شود. اما در منزل، شما باید گل‌ها را به صورت دستی گرده‌افشانی کنید. این کار باید در صبح روزی که گل باز می‌شود، با استفاده از یک خلال دندان یا قلم‌موی کوچک انجام شود. هر گل تنها چند ساعت باز می‌ماند.
۴. برداشت و فرآوری
برداشت: پس از گرده‌افشانی موفق، غلاف‌های وانیل به مدت ۸ تا ۹ ماه روی گیاه باقی می‌مانند تا برسند. زمان برداشت زمانی است که غلاف‌ها شروع به زرد شدن می‌کنند.
فرآوری (کیورینگ): این فرآیند بسیار زمان‌بر و حساس است و دلیل اصلی قیمت بالای وانیل می‌باشد. غلاف‌ها باید به صورت روزانه در معرض نور خورشید و گرما قرار گرفته و سپس در پارچه‌های پشمی پیچیده شوند. این فرآیند چندین ماه طول می‌کشد تا عطر و طعم وانیل کاملاً توسعه یابد.
به طور خلاصه، پرورش وانیل در منزل یک فعالیت باغبانی برای افراد حرفه‌ای و علاقه‌مند است که صبر و امکانات لازم را دارند.
