بلاکچین، یک فناوری نوظهور است که به عنوان یک دفتر کل دیجیتال و غیرمتمرکز عمل می‌کند. این دفتر به جای آنکه توسط یک نهاد واحد کنترل شود، بین کاربران توزیع شده است و هرگونه اطلاعات ثبت‌شده در آن غیرقابل تغییر و حذف است. در حوزه کشاورزی، بلاکچین می‌تواند انقلابی در فرآیند تولید و فروش ایجاد کرده و از مزرعه تا سفره، شفافیت و اعتماد را به ارمغان بیاورد.
بلاکچین چگونه در کشاورزی عمل می‌کند؟
این فناوری با ایجاد یک سابقه کامل و غیرقابل دستکاری برای هر محصول، امکان ردیابی آن را در تمام مراحل زنجیره تأمین فراهم می‌کند. این فرآیند به شرح زیر است:
جمع‌آوری داده‌ها: در مزرعه، داده‌های کلیدی مانند زمان کاشت، نوع بذر، میزان آبیاری، نوع کود و آفت‌کش مورد استفاده و گواهینامه‌های کشاورزی (مانند ارگانیک بودن) جمع‌آوری می‌شوند. این اطلاعات می‌توانند به صورت دستی یا به طور خودکار از طریق حسگرهای اینترنت اشیا (IoT) ثبت شوند.
ثبت در بلاکچین: هر مجموعه داده به عنوان یک "بلاک" در شبکه بلاکچین ثبت می‌شود. هر بلاک به بلاک قبلی متصل شده و یک زنجیره ایجاد می‌کند. این زنجیره به دلیل رمزنگاری پیشرفته، غیرقابل تغییر است.
ایجاد سابقه شفاف: هر محصول یک شناسنامه دیجیتال منحصربه‌فرد پیدا می‌کند. با پیشروی محصول در زنجیره تأمین (از برداشت، به انبار، به کارخانه بسته‌بندی و سپس به فروشگاه)، اطلاعات جدید به بلاکچین اضافه می‌شود.
شفافیت برای مشتریان: مشتری می‌تواند با اسکن یک کد QR روی بسته‌بندی محصول، تمام سابقه آن را مشاهده کند؛ از مزرعه‌ای که محصول در آن رشد کرده تا نحوه حمل و نقل و تاریخ انقضای آن.
کاربرد عملی و مزایای آن برای کشاورزان
افزایش اعتماد و وفاداری مشتری: شفافیت کامل، باعث ایجاد اعتماد در مشتریان می‌شود. آن‌ها حاضرند برای محصولاتی که از سلامت و منشأ آن‌ها مطمئن هستند، هزینه بیشتری بپردازند.
دسترسی مستقیم به بازار: بلاکچین می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا با حذف واسطه‌های غیرضروری، محصولات خود را مستقیماً به مصرف‌کننده نهایی بفروشند و سود بیشتری کسب کنند.
مدیریت ریسک: در صورت بروز مشکل (مانند شیوع بیماری)، ردیابی سریع محصول معیوب امکان‌پذیر است و تنها همان دسته خاص از بازار جمع‌آوری می‌شود، نه تمام محصولات.
تسهیل گواهی‌نامه‌ها: تأیید گواهینامه‌هایی مانند "ارگانیک" یا "محصول محلی" از طریق بلاکچین ساده‌تر و قابل اعتمادتر می‌شود.
تجهیزات و دانش مورد نیاز
راه‌اندازی یک سیستم بلاکچین در کشاورزی به ترکیبی از دانش فنی و تجهیزات مناسب نیاز دارد.
دانش مورد نیاز:
دانش پایه: کشاورزان باید با اصول اولیه نگهداری سوابق دیجیتال و نحوه کار پلتفرم‌های بلاکچین آشنا شوند.
تخصص فنی: برای راه‌اندازی اولیه و یکپارچه‌سازی سیستم‌ها، همکاری با مشاوران یا شرکت‌های متخصص در این زمینه ضروری است.
تجهیزات و امکانات:
زیرساخت دیجیتال: یک رایانه یا گوشی هوشمند برای ورود داده‌ها.
سیستم شناسایی: چاپگر کد QR یا سیستم‌های برچسب‌زنی RFID برای پیوند دادن محصول فیزیکی به شناسه دیجیتال آن.
پلتفرم بلاکچین: مهم‌ترین بخش، عضویت در یک پلتفرم بلاکچین کشاورزی است که زیرساخت لازم برای ثبت و مدیریت داده‌ها را فراهم می‌کند. شرکت‌های مختلفی در جهان چنین خدماتی را ارائه می‌دهند.
در مجموع، کشاورزی مبتنی بر بلاکچین یک سرمایه‌گذاری است که در بلندمدت می‌تواند به کشاورزان برای ایجاد یک کسب‌وکار مدرن، شفاف و سودآور کمک کند.
