گیاهان دارویی پز مصرف با دسته بندی براساس استفاده بشرح زیر است :
۱. گیاهان دارویی معطر و ادویهای
این گیاهان علاوه بر استفاده در آشپزی، دارای خواص درمانی متعددی هستند.
نام گیاه | شکل ظاهری (برگ و گل) | فواید دارویی |
نعناع | برگهای سبز و دندانهدار، گلهای کوچک سفید یا بنفش | بهبود گوارش، تسکین درد معده، رفع نفخ و سردرد |
آویشن | برگهای کوچک و بیضیشکل، گلهای ریز سفید یا صورتی | ضدعفونیکننده، درمان سرفه و برونشیت، آنتیبیوتیک طبیعی |
رزماری | برگهای سوزنیشکل و معطر، گلهای آبی یا بنفش | تقویت حافظه، بهبود گردش خون، ضدالتهاب |
زنجبیل | ساقه زیرزمینی (ریزوم) با برگهای بلند و گلهای زرد | ضد تهوع، ضدالتهاب، تقویت سیستم ایمنی، تسکین دردهای عضلانی |
زردچوبه | ساقه زیرزمینی نارنجی-زرد با برگهای پهن | ضدالتهاب قوی، آنتیاکسیدان، کمک به سلامت کبد |
پونه کوهی | برگهای کوچک و گرد، گلهای صورتی یا بنفش | ضدباکتری و ضدقارچ، بهبود عملکرد دستگاه تنفسی |
هل | میوه کوچک و کپسولی شکل، گلهای سفید | خوشبوکننده دهان، بهبود گوارش، تقویت قلب و اعصاب |
دارچین | پوست درختچه، گلهای سفید و کوچک | کنترل قند خون، ضدالتهاب، آنتیاکسیدان قوی |
زیره سیاه | برگهای سوزنیشکل، گلهای کوچک سفید | ضد نفخ، بهبود گوارش، کاهش وزن، آرامبخش |
گشنیز | برگهای لطیف، گلهای سفید | کاهش قند خون، ضد اضطراب، بهبود خواب، کاهش کلسترول |
۲. گیاهان دارویی برای دمنوش و آرامش
این گیاهان عمدتاً برای تهیه دمنوش، تسکین اعصاب و بهبود کیفیت خواب استفاده میشوند.
نام گیاه | شکل ظاهری (برگ و گل) | فواید دارویی |
بابونه | گلهای سفید با مرکز زرد، برگهای باریک و کوچک | آرامبخش، ضد اضطراب، بهبود خواب، ضدالتهاب |
اسطوخودوس | برگهای باریک و خاکستری، گلهای بنفش معطر | تسکیندهنده اعصاب، درمان بیخوابی، کاهش استرس |
سنبل الطیب | برگهای شانهای، گلهای کوچک سفید یا صورتی | آرامبخش قوی، درمان بیخوابی و استرس |
گل گاو زبان | برگهای بزرگ و خشن، گلهای آبی و بنفش | آرامبخش اعصاب، تصفیهکننده خون، ضد سرفه |
بهارنارنج | برگهای بیضیشکل، گلهای سفید و معطر | آرامبخش، ضد تشنج، درمان بیخوابی |
بادرنجبویه | برگهای قلبیشکل، گلهای کوچک سفید | کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب، تقویت حافظه |
چای سبز | برگهای بیضیشکل و سبز | سرشار از آنتیاکسیدان، افزایش متابولیسم، کاهش وزن |
گل رز | گلبرگهای صورتی، قرمز یا سفید | آرامبخش، بهبود خلقوخو، سرشار از ویتامین C |
بهلیمو | برگهای نوکتیز و معطر، گلهای کوچک سفید | آرامبخش، کمک به هضم، ضد نفخ |
ختمی | گلهای بزرگ با رنگهای متنوع، برگهای گرد | درمان گلودرد و سرفه، ضدالتهاب |
۳. گیاهان دارویی برای درمان و تقویت بدن
این گیاهان عمدتاً به دلیل ترکیبات فعال برای درمان بیماریهای خاص یا تقویت عمومی بدن استفاده میشوند.
نام گیاه | شکل ظاهری (برگ و گل) | فواید دارویی |
جینسینگ | ریشهای ضخیم و گوشتی، برگهای کوچک | تقویتکننده عمومی بدن، افزایش انرژی، بهبود عملکرد ذهنی |
اکیناسه | برگهای نوکتیز، گلهای صورتی تا ارغوانی | تقویتکننده سیستم ایمنی، کاهش علائم سرماخوردگی |
شیرینبیان | ریشه ضخیم با پوست قهوهای | درمان زخم معده، ضدالتهاب، تسکین گلودرد |
آلوئهورا | برگهای ضخیم و گوشتی با خارهای کوچک | تسکیندهنده التهابات پوستی، بهبود زخمها، ملین |
خار مریم | برگهای سبز با رگبرگهای سفید، گلهای ارغوانی | محافظت از کبد، سمزدایی بدن |
نعناع فلفلی | برگهای سبز تیره، گلهای کوچک بنفش | تسکین درد میگرن، درمان سندرم روده تحریکپذیر |
جینکو بیلوبا | برگهای بادبزنیشکل، میوههای زرد | بهبود عملکرد مغز و حافظه، افزایش گردش خون |
روغن درخت چای | برگهای سوزنیشکل، گلهای کوچک سفید | ضدعفونیکننده، ضدباکتری، درمان جوش و آکنه |
آویشن شیرازی | برگهای گرد و کوچک، گلهای سفید | ضد سرفه و خلطآور، تقویت ریه |
علف لیمو | برگهای بلند و علفیشکل | ضدباکتری، ضدقارچ، دافع حشرات |
۴. گیاهان دارویی بومی ایران و سایر مناطق
این گیاهان در ایران و مناطق اطراف کشت میشوند و در طب سنتی اهمیت فراوانی دارند.
نام گیاه | شکل ظاهری (برگ و گل) | فواید دارویی |
زعفران | گلهای بنفش با کلالههای قرمز | ضد افسردگی، تقویت قوای جنسی، نشاطآور |
کاسنی | برگهای بلند و دندانهدار، گلهای آبی | تصفیهکننده خون، مفید برای کبد، ضد تب |
آویشن کوهی | برگهای کوچک، گلهای بنفش | ضد سرفه، تقویت معده، ضد نفخ |
خاکشیر | برگهای کوچک و باریک، دانههای ریز قرمز یا قهوهای | ملین، ضد عطش، تببر |
بارهنگ | برگهای بیضیشکل، گلهای سنبلهای | درمان زخم معده، تسکین سرفه، ضد التهاب |
شیرینبیان | بوته با برگهای سبز، ریشه قهوهای | درمان زخم معده، ضد سرفه |
زرشک | بوتهای خاردار، میوههای قرمز کوچک | تصفیهکننده خون، کاهش فشار و قند خون |
پیازچه | برگهای بلند و سبز، گلهای سفید | کاهش قند خون، ضد باکتری، آنتی اکسیدان |
سیر | ساقه با برگهای بلند، پیاز در زیر خاک | ضد باکتری، کاهش فشار خون، تقویت سیستم ایمنی |
کنجد | بوته با برگهای بیضیشکل | سرشار از کلسیم، تقویت استخوانها، کاهش کلسترول |