فرآیندهای پس از برداشت، به مجموعه عملیاتی گفته می‌شود که از زمان برداشت محصول از مزرعه تا رسیدن آن به دست مصرف‌کننده نهایی صورت می‌گیرد. استفاده از ماشین‌آلات تخصصی در این مرحله، از اهمیت حیاتی برخوردار است؛ چرا که به حفظ کیفیت، افزایش ماندگاری، کاهش ضایعات و عرضه محصولی یکنواخت به بازار کمک می‌کند. این ماشین‌آلات، کار دسته‌بندی و آماده‌سازی محصولات را به صورت خودکار و دقیق انجام می‌دهند.

۱. اهمیت فرآیندهای پس از برداشت

• افزایش ماندگاری: با حذف آلودگی‌ها، باکتری‌ها و قسمت‌های آسیب‌دیده، از فساد زودرس محصول جلوگیری می‌شود.

• ارائه محصول یکنواخت: دسته‌بندی محصولات بر اساس اندازه، رنگ و وزن، باعث می‌شود بسته‌بندی‌ها ظاهری یکدست و جذاب داشته باشند که برای بازارهای بزرگ و صادرات حیاتی است.

• کاهش ضایعات: شناسایی و حذف محصولات معیوب در مراحل اولیه، از آلوده شدن کل محموله جلوگیری می‌کند.

• افزایش بهره‌وری: اتوماسیون فرآیندها، سرعت کار را به شکل چشمگیری افزایش داده و نیاز به نیروی انسانی را کاهش می‌دهد.

۲. مراحل و دستگاه‌های اصلی

فرآیند آماده‌سازی محصول پس از برداشت، شامل چند گام اصلی است:

• الف. شستشو و تمیزکاری:

  • ماشین‌های شستشو (Washing Machines): این دستگاه‌ها از جریان آب پرفشار، برس‌های نرم یا حوضچه‌های حباب‌دار برای شستشوی کامل میوه‌ها و سبزیجات استفاده می‌کنند. در برخی مدل‌ها، از مواد ضدعفونی‌کننده ملایم برای از بین بردن میکروب‌ها نیز بهره گرفته می‌شود.

• ب. سورتینگ و دسته‌بندی:

  • سورتینگ بر اساس اندازه و وزن: این مرحله یکی از مهم‌ترین بخش‌ها است.

    • ماشین‌های سورتینگ غلتکی (Roller Sorting Machines): این دستگاه‌ها از غلتک‌هایی با فاصله تدریجی بیشتر استفاده می‌کنند تا محصولات را بر اساس قطرشان جدا کنند.

    • ماشین‌های سورتینگ وزنی (Weight Sorting Machines): این ماشین‌ها بسیار دقیق هستند و هر محصول را به صورت جداگانه وزن کرده و آن را به صورت خودکار به محفظه مربوطه هدایت می‌کنند.

  • سورتینگ بر اساس رنگ و کیفیت:

    • سورتینگ نوری (Optical Sorting): در این فناوری پیشرفته، از دوربین‌ها و سنسورهای با رزولوشن بالا برای تحلیل رنگ، میزان رسیدگی، و تشخیص عیوب سطحی مانند لکه‌ها و کبودی‌ها استفاده می‌شود. این روش برای محصولات با ارزش بالا و صادراتی بسیار کارآمد است.

• ج. خشک کردن و بسته‌بندی:

  • دستگاه‌های خشک‌کننده (Drying Machines): پس از شستشو، محصولات باید به طور کامل خشک شوند تا از رشد کپک و قارچ در هنگام بسته‌بندی جلوگیری شود. این دستگاه‌ها از جریان هوای گرم یا سرد برای خشک کردن سطحی محصول استفاده می‌کنند.

  • دستگاه‌های بسته‌بندی (Packaging Machines): این ماشین‌ها، محصولات را به صورت خودکار در ظروف، کارتن‌ها یا کیسه‌ها بسته‌بندی می‌کنند. برخی از آن‌ها قادر به وزن کردن دقیق محصول قبل از بسته‌بندی و پر کردن خودکار ظروف هستند.

نتیجه‌گیری

استفاده از ماشین‌آلات پس از برداشت، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه در زنجیره تولید و عرضه محصولات کشاورزی است. این سیستم‌های خودکار نه تنها کارایی و سودآوری را افزایش می‌دهند، بلکه با ارائه محصولی باکیفیت و یکنواخت به بازار، رضایت مصرف‌کننده و در نتیجه، ارزش برند محصول را نیز بالا می‌برند.